چرا تراز چرخ خودرو مهم است؟ تراز نبودن چرخ ها چه خطراتی دارد؟
م. کوهشاری
آبان 15, 1403
40122
تعادل داشتن چرخ‌های اتومبیل مسئله‌ای که تمام دارندگان وسایل نقلیه باید به طور مرتب آن را بررسی کنند. در واقع ایجاد تراز و برقراری تعادل در تمام چرخ‌های خودرو یکی از مهم‌ترین بخش‌های سرویس این وسایل نقلیه است. اهمیت این قسمت به اندازه‌ای است که اگر به آن بی‌توجهی کنید با مشکلاتی چون ساییدگی لاستیک و ایجاد نقص در سیستم تعلیق خودرو روبه رو خواهید شد. در نتیجه این مسئله می‌تواند عملکرد صحیح خودرو را به طور جدی تحت تاثیر قرار دهد. بهتر است بدانید تراز چرخ‌های خودرو، یک تنظیم مکانیکی سیستم تعلیق ماشین است که باید به صورت اصولی و حرفه‌ای انجام شده تا باعث قرارگیری چرخ‌ها در جایگاه صحیح شود. در ادامه مطلب همراه ما باشید تا شما را بیشتر با مسئله تراز چرخ خودروآشنا کنیم.
تراز بودن چرخ خودرو یعنی چی؟
همانطور که قبل‌تر اشاره کردیم، تراز چرخ خودرو در واقع همان تنظیم سیستم تعلیق آن است و باعث می‌شود زاویه بین سیستم تعلیق و چرخ‌ها به خوبی صورت گیرد. به عبارت ساده‌تر، تراز چرخ‌های ماشین، تنظیم زاویه‌های مخلتف چرخ‌ها نسبت به یک‌دیگر و بدنه خودرو است. تکنسین‌های حرفه‌ای در این زمینه با ایجاد تراز اصولی و مناسب بین چرخ‌ها، آنها را در زاویه‌های مناسبی برای برقراری ایمنی و عملکرد مناسب خودرو قرار می‌دهند. با این کار، اطمینان حاصل می‌شود که هر 4 چرخ، به شکل موازی با یک‌دیگر و عمود بر سطح زمین حرکت می‌کنند. با این کار علاوه بر افزایش طول عمر لاستیک‌ها، عملکرد خودرو نیز بسیار بهبود پیدا خواهد کرد.
در تراز چرخ خودروچه مواردی بررسی می شوند؟
تراز خودرو تنها مختص به بررسی چند نقطه از ماشین است و به سرویس تمام قسمت‌ها نمی‌پردازد. این حالت همانطور که از نام آن پیداست حول محور چرخ‌ها می‌چرخد و بر عملکرد صحیح آنها تمرکز دارد. به طور کلی در تراز چرخ خودرو، سه مورد اصلی کمبر، توی و کستر مورد بررسی قرار می‌گیرند که در ادامه به صورت گسترده به بررسی هریک از آنها می‌پردازیم.
کمبر برای تراز چرخ خودرو(Camber)
به زوایای داخلی یا خارجی لاستیک‌ها که از قسمت جلویی خودرو شاهده می‌شود کمبر می‌گویند. در صورتی که در این مشاهده متوجه شدید لاستیک‌ها، شیب بیش از حدی به داخل داشته و یا دارای خمیدگی بیش از حدی به بیرون هستند، بدین معناست که که تراز چرخ‌ها با مشکل روبه رو شده و باید در سریع‌ترین زمان ممکن برای تنظیم آنها اقدام کنید.
از جمله مواردی که می‌توانند باعث ایجاد ناهماهنگی در زاویه‌های چرخ‌ها شوند باید به فرسودگی اتصالات، یاتاقان، ایراد در قطعات تعلیق، فرسودگی بوش‌ها و … اشاره کنیم. در صورتی که در لاستیک‌ها خمیدگی ایجاد شود، با فرسودگی زودهنگام لاستیک‌ها در بخش لبه‌ها روبه رو خواهید شد. در برخی موارد این مشکل حتی می‌تواند حین رانندگی منجر به کشیده شدن خودرو به یک سمت نیز شود. پس نباید از کنار آن ساده گذشت.
توی(Toe)
در این نوع تراز چرخ خودرولاستیک‌ها را از قسمت بالای آن بررسی می‌کنند و تمرکز اصلی بر روی زاویه‌های داخلی و خارجی لاستیک‌ها نسبت به بدنه خودرو قرار می‌گیرد. در صورتی که در این قسمت عدم تراز لاستیک‌ها مشاهده شود، طولی نمی‌کشد که با مشکلات زیادی در خودرو روبه رو شوید. از جمله این مشکلات باید به عدم تعادل هنگام گذشتن از پیچ‌ها تیز، عدم پایداری خودرو، ایجاد مشکل هنگام رانندگی در سرعت بالا و … اشاره کنیم. پس در صورت مشاهده هرگونه ناهماهنگی باید به سرعت برای رفع آن اقدام کنید.
کستر(Caster)
کستر به عبارت ساده زوایای محور فرمان را تغییر می‌دهد. این زاویه چرخش برای تراز چرخ خودرومی‌تواند در سه حالت مثبت، منفی و یا خنثی باشد. در یک کستر مثبت، خودرو اجازه دارد زمانی که فرمان رها شد، هنگام چرخش به مرکز خود بازگردد و پایداری بیشتر در مقایسه با زاویه چرخش منفی به وجود بیاورد.
عوامل مؤثر بر عدم تراز چرخ خودرو
یکی از رایج‌ترین دلایلی که باعث خارج شدن چرخ‌ها از حالت تراز می‌شود، استفاده طولانی مدت از خودرو است که اکثر رانندگان به این دلیل توجه کافی ندارند. تراز نبودن خودرو هنگام رانندگی می‌تواند خطرات بسیار جدی و زیادی را برای سرنشینان به وجود بیاورد که علاوه بر ایجاد اختلال در عملکرد صحیح خودرو، ایمنی سرنشینان و وسایل نقلیه را نیز تا حد زیادی کاهش می‌دهد.
عوامل بسیار زیادی وجود دارند که می‌توانند باعث خارج شدن چرخ‌های خودرو از حالت تراز شوند و باعث از دست رفتن تعادل آنها شوند. از رایج‌ترین این عوامل باید به رانندگی در جاده‌های ناهوار، وجود دست‌اندازها و چاله‌چوله‌ها، گذشتن از پیچ‌های تند با سرعت بالا، ترمزهای ناگهانی، نصب غیر اصولی لاستیک‌ها و … اشاره کنیم. در نتیجه اگر زمانی با عدم تعادل چرخ‌ها روبه رو شدید، قبل از هرچیزی ابتدا باید به سراغ بررسی موارد گفته شده بروید.
از کجا بفهمیم چرخ‌های ماشین از حالت تراز خارج شده‌اند؟
خارج شدن چرخ‌ها از حالت تعادل و بهم خوردن تراز آنها مانند دیگر مشکات خودرو نشانه‌ها و علائمی دارد که با توجه به آنها می‌توان به راحتی متوجه شد زمان تراز آنها رسیده است. این نشانه‌ها موارد چندان پیچیده‌ای نیستند و تنها با کمی دقت می‌توان متوجه مشکل تراز چرخ‌ها شد. در ادامه شما را با مهم‌ترین نشانه‌ها عدم تراز چرخ‌ها آشنا می‌کنیم:
- کشیده شد قسمت انتهایی جلوی خودرو به یک سمت هنگام رانندگی
- حرکت سرگردان و عدم تعادل خودرو هنگام رانندگی در جاده مستقیم
- ایجاد لرزش و تکان‌های شدید در قسمت جلویی خودرو حین گذشتن از دست‌اندازها یا چاله‌ها
- عدم تنظیم و صاف ماندن فرمان هنگام قرار داشتن چرخ‌های خودرو روبه جلو
- ایجاد شدن فرسودگی و ناهمواری زودهنگام روی لاستیک‌ها
- وجود لرزش‌های غیر عادی در فرمان حین رانندگی
مشکل در پایداری خودرو
به طور کلی باید بدانید شدت علائم به ناهماهنگی خودرو شما بستگی دارد. اما با این حال باز هم اگر هنگام رانندگی متوجه شدید خودرو ناهماهنگی خیلی خفیفی دارد، باید نسبت به آن حساس باشید و ساده از کنار این مسئله نگذرید زیرا این مسئله تاثیر زیادی بر عمر لاستیک و مصرف سوخت شما دارد.
تراز چرخ خودرومی تواند از وقوع برخی حوادث در حین رانندگی جلوگیری کند.
هر چند وقت یکبار باید هم ترازی را بررسی کنیم؟
لازم است خودرو خود را حداقل سالی یک بار از نظر تراز لاستیک‌ها بررسی کنید. البته این دفعات به وسیله نقلیه و سبک رانندگی شما نیز بستگی دارد. اما به طور کلی بهتر است پس از گذشت هر 5000 تا 6000 کیلومتر، به یک مرکز معتبر برای رسیدگی تراز چرخ‌ها مراجعه کنید.
مورد دیگری که برای تراز چرخ خودرووجود دارد اینست که عدم تنظیم باد لاستیک نیز موردی است که می‌تواند باعث بهم خوردن تراز چرخ‌ها شود. در نتیجه نباید اجازه دهید فشار باد لاستیک بیشتر و یا کمتر از حد معمول باشد. اگر احساس کردید فشار باد تایر کم شده است، پیشنهاد می‌کنیم با کمک یک شیلنگ پنوماتیک مقدار فشار باد را به اندازه استاندارد برسانید. با کمک شیلنگ‌های پنوماتیک می‌توان به راحتی تنظیم باد لاستیک را انجام داد.
آیا ناهماهنگی روی لاستیک‌های خودرو تأثیر می‌گذارد؟
وقتی که چرخ‌های خودرو از حالت تعادل و تراز خارج ششوند، طولی نمی‌کشد که لاستیک‌ها ناهموار و فرسوده شده و عمر آنها کاهش پیدا کند. تعویض لاستیک‌ها می‌تواند هزینه زیادی برای شما به دنبال داشته باشد. حال اگر یک تراز مناسب و مطلوب برای چرخ‌های خودرو خود ایجاد کنید، لاستیک‌ها تا زمانی که طول عمر استاندارد آنها به پایان برسد می‌توانند به خوبی به کار خود ادامه دهند. نکته قابل توجه اینست که شما می‌توانید با توجه به نوع ساییدگی لاستیک، متوجه شوید که خودرو شما چه نوع ترازی نیاز دارد. در ادامه دو مورد از سایش‌های ناشی از عدم تراز چرخ‌ها برایتان شرح می‌دهیم:
سایش ناشی از کمبر
این نوع سایش نامنظم لاستیک، هنگام تنظیم نبودن صحیح کمبر اتفاق می‌افتد. برای اینکه مطمئن شوید سایش لاستیک به دلیل عدم تنظیم کمبر است باید به شکل ساییدگی آن توجه کنید. در صورتی که لبه داخلی یا خارجی لاستیک به طو قابل توجهی بیشتر از قسمت وسط آن ساییده شده بود، یعنی کمبر خودرو به شکل صحیحی تنظیم نشده است.
صافی یک طرفه آج لاستیک (Tire Feathering)
در صورتی که متوجه شدید آج یک طرف لاستیک از بین رفته و طرف دیگر آن تیز است، به احتمال زیاد با عدم تنظیم زاویه toe روبه رو هستید. هر طرف از لاستیک که دچار سایش بیشتری شده بود به این معناست که یکی از زاویه‌های مثبت با منفی toe ناتراز است.
جمع بندی
تراز چرخ خودرو موضوع بسیار مهمی است و اهمیت بالایی دارد. به این صورت که اگر چرخ‌های خودرو تعادل نداشته باشند ایمنی خودرو و سرنشینان آن با خطر مواجه شده و در مواردی ممکن است منجر به تصادفات شود. در نتیجه نباید نسبت به آن بی‌توجه باشید و در زمان‌های معیین تعادل چرخ‌ها را بررسی کنید. در ای مطلب شما را با تراز چرخ‌ها و هرآنچه نیاز است درباره تنظیم آنها بدانید آشنا کردیم. امیدواریم با مطالعه این مقاله به پاسخ سوالات خود رسیده باشید.
