علامت اختصاری روی سیم و کابل
اگر تا به حال از سیم و کابل استفاده کرده باشید، حتما علائم اختصاری روی آن را مشاهده کردهاید. این علائم جنبه زیبایی ندارند و هرکدام از آنها معنا و مفهوم خاصی را میرساند. علائم روی کابلها توسط کارخانه سازنده آنها حک میشود و عملکردی مثل علائم راهنمایی دارند و با کمک آنها میتوان به نوع و کاربرد سیم و کابلها پی برد. حال برای اینکه بتوانید این علائم را شناسایی کرده و نوع کابل را بشناسید باید درباره آنها اطلاعات کافی داشته باشید. در واقع با شناخت این حروف اختصاری، میتوانید یک فرایند فنی مرتبط را با زمان کمتر و با سهولت بیشتر انجام دهید. در ادامه همراه ما باشید تا شما را با صفر تا صد علائم اختصاری روی سیم و کابل آشنا کنیم.
علائم اختصاری روی سیم و کابل چه کاربردی دارند؟
قبل از هرچیزی ابتدا باید بدانید علائم اختصاری روی سیم و کابل ممکن است در هر کشوری متفاوت بوده و هر کشور علامت اختصاری منحصر به خودش را داشته باشد. در نتیجه نمیتوان گفت این علامتها زبانی مشترک در دنیای برق هستند. همانطور که میدانید سیم و کابلهای برق انواع مختلفی دارند و برحسب نوع کاربرد آنها نیز فرق میکند.
هر یک از این محصولات دارای ویژگیهای مختلفی مثل نوع رسانا، عایق درونی، نوع زره، اندازه سیم و ضخامت آن، آمپر و … هستند که با شناخت هرکدام از آنها میتوان سیمها را به خوبی از یک دیگر تشخیص داد. نکته مهم دیگری که وجود دارد اینست که علائم اختصاری حک شده روی سیم و کابل در اکثر مواد مشابه هستند.
به طور کلی این تفاوتها و شباهتهای جزئی علائم اختصاری در کل دنیا، چیزی از اهمیت و ویژه بودن آنها کم نمیکند. توجه داشته باشید که سیمها ممکن است از نظر فاکتورهای مختلف مثل جنس، تعداد، ضخامت هر لایه و … با هم تفاوت دارند و به انواع مختلفی تقسیم میشوند. در ادامه شما را بیشتر با این موارد آشنا میکنیم.
اجزای تشکیل دهنده سیم برق
سیم برق احزای مختلفی دارد و از لایههای متعددی تشکیل میشود. هرکدام از این اجزا نقشی در عملکرد آن دارند و برای هدف خاصی در ساختار سیم قرار گرفتهاند. لایههای هر سیم افشان از سمت بیرون به داخل عبارتاند از:
- روکش اولیه
- پوشش میانی
- روکش جداکننده
- آرمور (معمولا در کابلهای برق آرمور دار استفاده میشود)
- حفاظ (کنترل میدان الکتریکی در کابل)
- عایق (بهمنظور جلوگیری از نفوذ جریان برق به دیگر لایهها)
- هادی برق
لازم است بدانید موارد بالا، در سیمهای مختلف وضعیت متفاوتی دارند. به عبارت سادهتر در برخی از سیمها ممکن است برخی از این لایهها وجود نداشته باشند. کاربرد و مصرف سیم با توجه به وجود هرلایه و جنس آن مشخص میشود. در نتیجه میتوان با مراجعه به علائم اختصاری روی سیم از کاربرد و نوع مصرف آن به خوبی آگاه شد. همچنین با یادگرفتن این علائم اختصاری، به راحتی میتوانید مدار ایجاد کنید.
چرا باید حروف اختصاری روی کابلها را پیش از استفاده بررسی کرد؟
حتی اگر در انجام کارهای فنی مشغول نیستید و استفاده کمی از سیم و کابل افشان دارید، باز هم داشتن اطلاعات کافی درباره علائم کابلها میتواند کمک زیادی به شما کند. در واقع سیم و کابلهای برق به گونهای هستند که در هر نقطه از زندگی ممکن است سروکارتان به آنها بیفتد. حال اگر زبان اختصاری این محصولات را ندانید، ممکن است ندانسته یک مدار را به طور کلی نابود کنید.
البته باید بدانید نیاز نیست تک تک علائم و حروف را حفظ کنید زیرا برخی از آنها بسیار تخصصی بوده و به دانش کافی در این زمینه نیاز دارند. کاری که ابتدا باید انجام دهید اینست که مدار خود را بشناسید. سپس باید به خوبی به حروف روی کابل توجه کرده و معنای آن را به خاطر بسپارید.
معرفی علائم اختصاری روی کابل و سیم
بهتر است به خودتان اجازه دهید که با حروف روی کابل ارتباط برقرار کنید. با این کار سادهتر و با لذت بیشتری میتوانید کارهای فنی خود را انجام دهید. در این قسمت میخواهیم شما را با استانداردهایی که برای حروف اختصاری روی کابلها در نظر گرفته شدهاند آشنا کنیم. یکی از این استانداردها VDE است که میتوان آن را پرکاربردترین استاندارد موجود برای علامتهای روی سیم و کابل نام برد.
از استانداردVDE در ایران نیز استفاده میشود و شرکتهای تولیدکننده این محصولات سیم و کابلهای خود را برحسب آن کدگذاری میکنند. این استاندارد در همه دنیا استفاده نمیشود و برخی کشورها علائم اختصاری روی سیم و کابلهای خود را براساس استانداردهای دیگری تعیین میکنند. لازم است بدانید این تفاوت استاندارد تنها به علائم اختصاری روی سیم و کابل ختم نمیشوند و به دیگ ویژگیهای کابل نیز مربوط میشود.
برحسب استاندارد VDE، هر کابل دارای چهار حرف اختصاری است. این حروف به ترتیب نشاندهنده جنس هادی، جنس عایق، نوع غلاف و جنس روکش نهایی هستند. در ادامه شما را با علامتهای روی سیم و کابل که بیانگر ویژگیهای آنها هستند آشنا میکنیم.
علامتهای روی کابل به چه معناست؟
- N : سیم با هادی مسی
- NA : سیم با هادی آلومینیومی
- Y : پی وی سی
- Yu : پی وی سی تاخیرانداز شعله
- Yv : پی وی سی تقویتشده
- 2Y : پلی اتیلن
- b : زره
- Bd : تاب گروهی
- C : حفاظ بافت سیم مسی
- D : حفاظ مسی تابیده شده بهصورت مارپیچ
- e : هادی مفتولی
- F : نوار ضدآب بهصورت طولی
- f : افشان
- : Gعایق از جنس لاستیک
- 2G : لاستیک سیلیکون
- H : پلیمر بدون هالوژن، مانع از انتشار شعله
- 3G : لاستیک ایلن پروپیلن
- OZ : کابل شمارهدار بدون سیم ارت
- Q : بافت سیم فولادی
- re : مفتول گرد تکرشته
- SL : کابل کنترل افشان
- t : ضدموریانه
- X : پی وی سی شبکهای
- 2X : پلی اتیلن شبکهای
- 11X : پلی اورتان شبکهای
- (Z) : بافت فولادی با استقامت کششی زیاد
- (Zg) : نخ پشم شیشه
- K : غلاف سرب
- KL : غلاف آلومینیومی
- L : روکش آلومینیومی نرم
- A : روکش الیاف گیاهی
- M : روکش سربی
- MZ : روکش آلیاژ سربی
مقاوم در برابر روغن
همانطور که میبینید علائم روی سیم افشان و کابلها جدا از اینکه جنبه اطلاع رسانی دارند، بیانگر نکات ایمنی نیز هستند. اگر به صورت حرفهای با مدارها و سیم و کابلهای برق سروکار دارید، لازم است علائم بالا را به خوبی به خاطر بسپارید. برای اینکه بهتر علائم بالا را درک کنید در ادامه برایتان یک مثال از سیمها را آوردهایم:
حروف حک شده NYKBA : مفهوم این حروف روی کابل به این معنا هستند که جریان داخل کابل را هادی مس در خود جای داده است. عایق این محصول از PVC بوده و از انحراف جریان مسیر اصلی جلوگیری میکند. جریان الکترومغناطیس کابل را یک غلاف سربی کنترل میکند. این کابل یک زره فولادی دارد و جنس روکش نهایی آن از الیاف گیاهی است.
معرفی انواع کابل بر اساس علائم اختصاری
تا این قسمت از مقاله با علائم اختصاری کابل و سیم به خوبی آشنا شدیم. همانطور که بالاتر توضیح دادیم از کنار هم قرارگیری این حروف ساختار کلی کابل مثل نوع هادی، نوع عایق، جنس تشکیل دهندۀ اجزا و … مشخص میشود. در انتخاب و تهیه کابل این علامتها بسیار مهمم هستند و باید به آنها توجه کافی داشت. در ادامه قصد داریم شما را بیشتر با مفاهیم و کلمههای رایجی که نوع و کاربرد کابل را مشخص میکنند آشنا کنیم. همراه ما باشید.
کابل nayy
این کابل یکی از کابلهای پراستفاده و رایج در صنایع برق است. برای اینکه بهتر با معنا و مفهوم این کابل آشنا شوید، باید علائم اختصاری آن را در قسمتهای قبلتر مقاله پیدا کرده و به ترتیب معنای هرکدام را کنار هم قرار دهید.
به عنوان مثال دو حرف اول این علامت حروف na هستند که نشاندهنده آلمینیوم بودن جنس هادی کابل هستند. دو حرف بعدی آن عایق و غلاف کابل را مشخص میکنند که هر دو آنها از جنس PVC ساخته شدهاند.
کابل n2xy
دیگر کابل رایجی که ممکن است با آن روبه رو شوید کابل است که اگر به علائم بالا به خوبی توجه کرده باشید میتوانید به راحتی به اطلاعات این کابل پی ببرید. حرف N که در اول قرار دارد نشان دهنده هادی کابل است که از آلیاژ مس است.
برحسب علائم بالا میتوان گفت X2 هم بیانگر جنس عایق کابل است که پلیاتیلن شبکهای یا کراسلینک شده است. حرف آخر یا همان Y هم بیان کننده جنس عایق یعنی همان پی وی سی است. لازم است بدانید کابل n2xy کابلی قدرتی است که شباهتهای زیادی به کابل پرطرفدار NYY دارد.
کابل nyaf
اولین حرف این کابل یعنی n نشان میدهد هادی این نوع کابل از جنس مس است. علامت بعدی یعنی y نیز مشخص میکند عایق کابل مورد نظر از جنس pvc است.
دو حرف آخر این کابل به معنای رشتهای بودن هادی مس آن هستند که به این نوع کابلها کابل افشان میگویند. در نتیجه این علامت نشاندهنده افشان بودن کابل است که در برخی مواقع با دو علامت دیگر H05V-K و H07V-K نیز نشان داده میشود.
سخن پایانی
نکتهای که باید بدانید اینست که کارهای فنی جنبه عملی دارند. پس نمیتوانید بنشینید یک گوشه و با حفظ کردن علائم روی کابل بخواهید یک فنی کار ماهر شوید. در نتیجه با تکرار و استفاده مداوم به خوبی به این حروف تسلط پیدا میکنید. این علائم بسیار مهم هستند و حیطه کاری و نوع استفاده کابل و سیم را مشخص میکنند. پس نباید نسبت به آنها بیاهمیت باشید و با در نظر گرفتن این علائم اختصاری اقدام به انتخاب و خرید کابل کنید.