راه های پیشگیری از نوسانات برق
م. کوهشاری
آبان 9, 1403
5072
نوسانات برق موردی است که احتمالا تا به حال با آن روبه رو شده‌اید. از آنجا که برق یکی از پراستفاده‌ترین و در عین حال خطرناک‌ترین انرژی‌های مورد استفاده انسان است، باید درباره نوسانات و راه های جلوگیری از این مشکل اطلاعات کافی داشته باشید تا بتوانید مانع از بروز آن شوید. دلایل مختلفی وجود دارند که می‌توانند باعث بروز نوسانات برق شوند که از رایج‌ترین آنها باید به خرابی لوازم برقی، خیس شدن سیم‌های برق، بالا رفتن فشار شبکه برق، استفاده از کنتور نامناسب و … اشاره کنیم. موارد نام برده شده از مهم‌ترین دلایلی هستند که باعث بروز نوسان برق می‌شوند پس نباید ساده از کنار آنها بگذرید. در ادامه مقاله همراه ما باشید تا شما را به طور گسترده‌تر با دلایل نوسان برق و راه‌های جلوگیری از آن آشنا کنیم.
دلایل نوسان برق
همانطور که در بخش ابتدایی مقاله اشاره کردیم دلایل زیادی وجود دارد که باعث بروز نوسانات برق میشود. حال اگر با این دلایل به خوبی آشنایی داشته باشید میتوانید راحت‌تر و در مدت زمان کمتر به بررسی این مشکل پرداخته و آن را رفع کنید. در ادامه این دلایل را برایتان آورده‌ایم.
فرسوده شدن سیم‌ها
یکی از رایج‌ترین دلایل ایجاد نوسانات برق قدیمی بودن سیم کشی خانه است. نوسانات برق به دلیل فرسوده شدن سیم‌ها معمولا در خانه و ساختمان های قدیمی به چشم می‌خورد. سیم های برق پس از گذشت مدت طولانی، دچار فرسودگی شده و روکش آنها از بین می‌رود که این مورد در نهایت به نوسان برق یا به اصطلاح برق دزدی ختم میشود. این حالت به ویژه در زمان بارش برف و باران، به دلیل خیس شدن سیم‌ها بیشتر اتفاق می‌افتد.
نامناسب بودن کنتورها
کنتورهای ساختمان ها معمولا به شکل دو فاز یا سه فاز هستند که برای ساختمان‌های مسکونی معمولا از کنتور دو فاز استفاده میشود. البته در برخی ساختمان‌های مسکونی که نیاز به جریان برق بالاتری دارند، استفاده از کنتور سه فاز نیز به چشم می‌خورد. حال اگر این مسئله را به خوبی رعایت نکنید، فشار روی سیستم برق افزایش پیدا می‌کند و در نهایت منجر به ایجاد نوسان در برق ساختمان خواهد شد. پس در استفاده از کنتور مناسب و استاندارد ساختمان خود دقت کافی داشته باشید.
خرابی لوازم برقی
مورد بعدی که در لیست دلایل نوسانات برق قرار می‌گیرد خرابی لوازم برقی است. در صورتی که از وسیله برقی معیوب استفاده کنید، طولی نمی‌کشد که با اختلال در سیستم برق‌رسانی روبه رو شده و یا حتی باعث سوختن دیگر وسایل برقی خانه شوید. خرابی سیم‌های وسایل برقی نیز می‌توانند سبب ایجاد نوسان برق شوند پس نسبت به عملکرد درست سیم وسایل نیز حساس باشید و در صورت بروز هرگونه قطعی در کمترین زمان آن را تعویض کنید.
فشار به شبکه برق
فشار به شبکه برق به معنای استفاده همزمان از چندین وسیله برقی قوی است. بهتر است استفاده از وسایل برقی را به ساعات ابتدایی روز که مصرف برق در اوج نیست انجام دهید تا احتمال روبه رویی به نوسانات را به حداقل برسانید. در واقع با فرارسیدن شب وارد اوج برق مصرف برق می‌شویم که بهتر است در چنین ساعاتی از وسایل برقی پرصرف مانند ماشین لباسشویی، اتو، جارو برقی و … استفاده نکنید. در غیر این صورت فشار بالایی به شبکه برق وارد شده و در نهایت با نوسانات برقی روبه رو می‌شوید. همچنین هنگام استفاده از وسایل برقی استفاده از محافظ را فراموش نکنید تا احتمال روبه رویی با مشکلات برقی در خانه را به حداق برسانید.
راه‌های جلوگیری از نوسان برق در ساختمان
تا این قسمت از مقاله با دلایل بروز نوسانات برقی آشنا شدید، حال در این قسمت می‌خواهیم به بررسی راه های جلوگیری از نوسانات برق بپردازیم. به طور کلی برای جلوگیری از بروز این مشکل میتوانید از راهکارهای زیر استفاده کنید:
حل مشکلات مربوط به سیم‌کشی ساختمان
یکی از مشکلات رایجی که باعث ایجاد نوسانات برقی میشود وجود مشکل در سیم کشی ساختمان است. اگر به طور مداوم در خانه یا محل کار خود با نوسانات برق روبه رو می‌شوید، بهتر است از یک تکنسین برق برق کمک گرفته و سیم کشی ساختمان را بررسی کنید. در صورتی که سیم‌ها به هرگونه تعمیر یا تعویضی نیاز داشتند، در کمترین زمان برای حل مشکل آنها اقدام کنید تا با مشکلات بزرگ‌تری روبه رو نشوید. چشم‌پوشی از این مسئله می‌تواند سبب بروز حوادث بزرگ و یا حتی در مواردی بروز آتش‌سوزی شود.
استفاده از داکت یا روکش سیم‌های برق
اگر سیم‌کشی ساختمان شما روکار است، امکان دارد با گذشت زمان سیم‌های آن دچار فرسودگی شوند. در این صورت با بارش باران یا برف با نوسانات برقی مداوم روبه رو می‌شوید. در این حالت بهترین راه حل استفاده از روکش سیم است. بدین شکل که باید سیم‌های آسیب دیده یا قدیمی را درون روکش یا داکت‌های مخصوص سیم افشان یا سیم مفتولی برق قرار دهید. برای اطلاع از قیمت سیم افشان بهتر است به قسمت فروشگاه بازاری سر بزنید. اگر امکان انجام این کار را ندارید، باید به صورت پیاپی و دوره‌ای سیم‌های برق ساختمان را بررسی کرده تا از عملکرد درست آنها اطمینان پیدا کنید.
اطمینان از سلامت لوازم برقی
همانطور که قبل‌تر هم اشاره کردیم فرسودگی اتصالات برقی نیز از مواردی است که می‌تواند در ایجاد نوسانات برقی موثر باشد. این موضوع بخصوص در وسایل برقی قدیمی بیشتر به چشم می‌خورد. پس اگر از چنین مواردی استفاده می‌کنید حتما از سلامت سیم‌ها، دوشاخه‌ها و عملکرد صحیح خود دستگاه اطمینان پیدا کنید. در این بین استفاده از محافظ تاثیر بسزایی در جلوگیری از ایجاد نوسانات و قطعی برق دارد. پس استفاده از این موارد را فراموش نکنید تا اتصالی برق خانه را به حداقل برسانید.
استفاده از محافظ برق
همانطور که قبل‌تر اشاره کردیم یکی از بهترین راه‌های کاهش اتصالی برق استفاده از محافظ‌های برق است. لوازمی که به صورت روزمره در حال استفاده از آنها هستیم مثل تلوزیون، یخچال، کامپیوتر، ماشین لباسشویی و … مصرف برق بالایی دارند و استفاده همزمان آنها باعث بروز نوسان در برق ساختمان میشود. بهترین راه‌حل برای جلوگیری از این مشکل استفاده از محافظ‌های برق است. با این کار نه‌تنها باعث کاهش اتصالی برق می‌شوید، بلکه در صورت بروز هرگونه مشکل برقی آسیبی به وسایل برقی شما وارد نمی‌شود.
در واقع این دستگاه‌ها ولتاژ برق را تنظیم کرده و از آسیب‌های احتمالی جلوگیری می‌کند. بدین شکل که به محض تغییر در ولتاژ برق، برق ورودی دستگاه را قطع کرده و مانع از آسیب به وسایل می‌شوند. پس از اینکه نوسان از بین رفت، محافظ مجدد روشن شده و برق مناسب را به دستگاه منتقل می‌کند. در نتیجه با اتصالی و نوسانات لحظه‌ای، آسیبی به سیستم‌های الکتریکی وارد نمی‌شود.
استفاده از استابلایزر
استابلایزر وسیله‌ای که از طریق آن ولتاژ برق را ثابت می‌کنند. با کمک این دستگاه ولتاژ ورودی و خروجی تنظیم میشود و از ورود نوسان‌های برقی به دستگاه‌ها جلوگیری میشود. استابلایزر ولتاژ برق را بین مقدار استاندارد 220 تا 230 ولت نگه می‌دارد. استابلایزرها در دو مدل رله‌ای و سروو طراحی و تولید می‌شوند که باید هریک از آنها را برحسب نیاز و شرایط خود استفاده کنید. احتمالا تا به الان متوجه شباهت استابلایزر با محافظ برق شده‌اید. اما باید بدانید استابلایزر دارای مزیت‌های بیشتری چون کنترل برق ورودی به کل ساختمان است. این در حالی است که با کمک محافظ برق می‌توان تنها یک یا چند وسیله را از نظر برق ورودی کنترل کرد. پس اگر می‌خواهید برق ورودی ساختمان را به طور کلی کنترل کنید بهترین گزینه برای شما استفاده از استابلایزر است.
استفاده از یو پی اس
دیگر وسیله‌ای که در جلوگیری از نوسانات برق موثر میباشد استفاده از یو پی اس است. این دستگاه نه‌تنها برای لوازم خانگی مناسب است، بلکه می‌توان از آن در کلینیک و ادارات نیز استفاده کرد. با کمک یو پی اس میتوانید از دستگاه‌های برقی خود هنگام قطعی و اتصالی برق استفاده کنید. به عبارت ساده‌تر با وجود یو پی اس، اختلال ولتاژ برق باعث هیچگونه آسیبی به دستگاه‌های برقی نمی‌شود. در نتیجه با استفاده از آن خطرات احتمالی نوسانات برق را به حداقل می‌رسانید.
حد AC خود را ارتقا دهید
واحدهای تهویه مطبوع در ساختمان ممکن است روزانه چندین بار راه‌اندازی مجدد شوند. این واحدها هنگام شروع کار برق زیادی مصرف می‌کنند و در نتیجه باعث افزایش جریان در ساختمان میشود. پس می‌توان گفت روبه رویی با نوسانات برق به ویژه در فصول گرم سال ممکن است افزایش پیدا کند. برای این کار بهتر است از مدل‌های جدید AC استفاده کنید. این موارد از لحاظ انرژی کارآمد هستند و در نهایت به انرژی کمتری برای کار کردن نیاز دارند. پس جریان اضافی در گردش در زمان راه‌اندازی مجدد کاهش پیدا می‌کند و باعث کم شدن نوسانات برقی میشود.
هنگام طوفان، دستگاه ها را از برق بکشید
صاعقه یکی از دلایل رایجی است که باعث ایجاد نوسانات برقی میشود. پس بهتر است هنگام وقوع طوفان، برای حفظ ایمنی دستگاه‌های برقی خود را از برق بکشید. هنگامی که برق به صورت ناگهانی قطع و یا وصل میشود، شوک ولتاژی را به دستگاه‌های برقی وارد می‌کند. حال اگر پس از قطع برق دستگاه ها را از برق بکشید، از ورود شوک مجدد به آنها پیشگیری کرده‌اید. این کار یکی از استانداردترین و اصلی‌ترین راه‌های محافظت از لوازم خانگی در برابر اتصالی برق است. حتی اگر سیستم برق‌رسانی خانه شما به خوبی عمل می‌کند و مشکلی ندارد، باز هم هنگام قطع برق و وصل کردن مجدد آن، دستگاه‌ها را از برق بکشید.
مهم‌ترین نشانه‌های نوسان و قطعی جریان برق
بالاتر شما را با راه‌های پیشگیری از نوسانات برق آشنا کردیم. حال سوالی که در این رابطه برای اکثر افراد پیش می‌آید اینست که از کجا باید بفهمیم برق ساختمان دچار نوسان و قطعی شده است؟ در این قسمت قصد داریم به بررسی نشانه‌های نوسانات برقی و نرمال نبودن جریان برق بپردازیم. با اطلاع از این نشانه‌ها میتوانید حدالامکان از آسیب به وسایل برقی خانه خود جلوگیری کنید. به طور کلی این نشانه‌ها عبارت‌اند از:
- سیاه‌شدن رنگ پریز یا اطراف سیم‌ها
- چشمک زدن چراغ‌ها
- آسیب به سیم‌کشی و تغییر رنگ آن
- استشمام بوی سوختن یا خروج دود از درون پریزها
- داغ شدن بیش از حد پریزها و کلیدهای برق
نکات ایمنی در رابط با نوسانات برق
درست است که با کمک محافظ برق و استابلایزر تا حد زیادی ایمنی ایجاد میشود، اما جدا از این موارد توجه به نکات ایمنی در مقابله با این مشکل بسیار مهم است. در این بخش قصد داریم شما را با چند نکته مهم در رابطه با استفاده از دستگاه‌های حفاظتی آشنا کنیم. همراه ما باشید.
- استفاده از دستگاه‌ها و تجیزات استاندارد: از آنجا که مشکلات برقی می‌توانند بسیار خطرناک ظاهر شوند، باید حتما از تجهیزات و دستگاه‌های باکیفیت در رابطه با برق استفاده کنید. این موضوع بخصوص هنگام تهیه یو پی اس و استابلایزر اهمیت پیدا می‌کند.
- نصب استاندارد: نصب صحیح و اصولی این دستگاه نیز بسیار مهم است. اگر در نصب این دستگاه‌ها مهارت و تجربه کافی ندارید بهتر است از افراد متخصص در این حرفه کمک بگیرید.
- بررسی منظم: دستگاه‌های محافظتی برق مثل استابلایزر و یو پی اس به نگهداری منظم و بررسی مداوم نیاز دارند تا بتوانید از عملکرد صحیح آنها اطمینان پیدا کنید.
- محیط مناسب: این مدل دستگاه‌ها را باید در محیط‌های خشک و به دور از رطوبت نگه دارید. همچنین بهتر است آنها را در معرض نور خورشید نیز قرار ندهید.
جمع بندی
با مراقبت از سیم‌کشی ساختمان و وسایل برقی، تا حد زیادی میتوانید از بروز نوسانات برقی جلوگیری کنید. استفاده از کنتور استاندارد و عدم استفاده همزمان از چند وسیله برقی، راهکار بسیار مناسبی برای مقابله با این مشکل است. استفاده از محافظ برق و دیگر تجهیزات محافظ مانند یو پی اس و اسابلایزر را نیز فراموش نکنید. در این مقاله شما را با دلایل نوسانات برق و راه‌های پیشگیری از آن آشنا کردیم. امیدواریم با مطالعه این مقاله به پاسخ سوالات خود رسیده باشید.
