عمر مفید باتری ماشین چقدر است؟

با شنیدن کلمه باتری ماشین شاید این مسئله در ذهنتان شکل بگیرد که ماشین با سوخت کار می‌کند پس وظیفه باتری در آن چیست؟ در اصل بسیاری از قطعات خودرو با برق کار می‌کنند و برق مورد نیاز خود را از طریق باتری موجود در ماشین به دست می‌آورند. باتری یکی از مهم‌ترین قطعه‌ها در اتومبیل است که مانند دیگر قطعات موجود در آن طول عمر مشخصی دارد و در اصل از لوازم تعویضی خودرو به حساب می‌آید. به زبان ساده‌تر باتری خودرو پس از گذراندن طول عمر مشخصی دیگر قادر به پاسخگویی نیست و باید تعویضو با باتری نو جایگزین شود.

باتری وظیفه دخیره برق تولید شده توسط دینام را دارد و برقی که توسط سیستم تولید کننده برق یا همان دینام ساخته می‌شود را درون خود ذخیره کرده تا در صورت نیاز خودرو استفاده شود. باتر‌ی‌ها در بازار توسط انواع برندها تولید می‌شوند و همه یک کار را در خودرو انجام می‌دهند. در اصل باتری ماشین به دو دسته اصلی اتمی و اسیدی تقسیم می‌شود که این دو دسته دارای تفاوت‌ها و ویژگی‌های خاص خودشان هستند.

اگر به آگاهی درباره عمر باتری ماشین علاقه‌مند هستید، پیشنهاد می‌کنیم ادامه مقاله را پیگیری کنید.

وظایف باتری ماشین

قطعا دیگر همه می‌دانند که باتری از اهمیت بسیار زیادی در خودرو برخوردار است و بدون وجود این قطعه کارکرد ماشین به کلی مختل خواهد شد و قادر به حرکت خودرو نخواهد بود. شاید این سوال در ذهن شماهم شکل گرفته باشد که باتری در ماشین چه کاری انجام می‌دهد و فرایند عمل این قطعه به چه شکل است. ما در این مقاله به تمامی نکات باتری خودرو خواهیم پرداخت و شما را با کاربرد و ویژگی‌های این قطعه آشنا می‌کنیم.

اجازه دهید تا نقش باتری در خودرو را با یک مثال ساده برای شما توضیح دهیم. انسان را در نظر بگیرید که برای انجام کارهای روزانه به انرژی و نیرو نیاز دارد. اگر این نیرو و انرژی، کافی نباشد انسان قادر به انجام هیچ نوع کاری نخواهد بود و به اصطلاح از پا می‌افتد. کارکرد خودرو نیز بدون باتری دقیقا به همین حالت در می‌آید. یعنی در اصل باتری منبع انرژی و نیرو برای شروع کار خودرو است. ماشین برای روشن شدن به استارت، برای مشاهده مسیر جلو به چراغ، برای هشدار به بوق و برای ادامه کار رانندگی به دیگر قطعات خودرو نیز احتیاج پیدا می‌کند. تمام موارد گفته شده برای اینکه بتوانند پاسخگو نیاز ما باشند به یک منبع انرژی نیاز دارند. آن منبع انرژی همان باتری خودرو است.

وظایف کلی باتری ماشین عبارت‌اند از:

• تامین برق مورد نیاز خودرو برای استارت خوردن
• انتقال برق لازم به چراغ‌های خودرو
• رساندن برق مورد نیاز به سیستم صوتی ماشین
• تامین انرژی کولر و بخاری در تابستان و زمستان

موارد گفته شده شاید در نگاه اول مهم به نظر نیایند اما از قطعات و تجهیزات مورد نیاز و اساسی خودرو حساب می‌شوند.

نحوه کار باتری ماشین

قبل‌تر گفتیم که کار باتری ماشین تامین برق است. حال باید بدانید که این کار را چگونه انجام می‌دهد. اگر از خودرو استفاده می‌کنید باید اصطلاح شارژ و دشارژ باتری را شنیده باشید. معنای این دو اصطلاح در شارژ و خالی شدن باتری از شارژ است. به بیان ساده‌تر وقتی که ماشین روشن و در حال کار است باتری با همکاری دینام نیروی مورد نیاز خودش را ذخیره می‌کند و در هنگام نیاز خودرو نیروی ذخیره شده در خود را صرف آن می‌کند و باطری دشارژ می‌شود.

اگر بخواهیم به‌طور دقیق‌تر به نحوه کار باتری خودرو بپردازیم باید یک باتری معمولی را در نظر داشته باشید که دارای 6 سلول است که هر یک از این سلول‌ها حاوی دو شبکه هستند. هر کدام از سلول‌های باتری توانایی تولید تقریبا 2 والت انرژی را دارند. پس نتیجه می‌گیریم که یک باتری معمولی چیزی حدود 12 ولت انرژی از خود تولید و آزاد می‌کند.

همانطور که قبل‌تر گفتیم درون سلول‌ها شبکه‌هایی قرار دارند و این شبکه‌ها در داخل اسید سولفریک بوده که باعث به وجود آمدن عکس‌العمل‌هایی در بین صفحات می‌شوند. در اصل یعنی اسید سولفوریک کاری مثل کاتالیزور را انجام می‌دهد. واکنش‌هایی که ایجاد می‌شود در اخر سبب تولید الکترون می‌شوند و سپس الکترون‌ها با چرخش میان شبکه‌ها باعث ایجاد برق می‌شوند. فرایندی که گفته شد به صورت پیاپی صورت می‌گیرد و مانند یک چرخه به ادامه این روند می‌پردازد. با هربار انجام این فرایند حالت شارژ و دشارژ باتری صورت می‌گیرد.

انواع باتری خودرو

باتری‌های تولید شده برای استفاده در خودروها انواع مختلفی دارند که هرکدام از آنها با توجه به فناوری که سازنده خودرو تعیین می‌کند ویژگی‌های بخصوصی دارند. شاید برای شماهم سوال پیش‌آید که دلیل وجود انواع مختلف باتری در بازار چیست؟ پاسخ این سوال در مقدار نیاز خودرو به قدرت است. به‌طور دقیق‌تر هر خودرویی به یک میزان قدرت برای شروع کار و استارت نیاز دارد و بنابر این مسئله باتری‌های زیادی با توجه به نیاز مختلف خودروها تولید شده‌اند. درست است که باتری‌ها مدل‌های مختلفی دارند اما پراستفاده‌ترین باتری در بین ماشین‌ها باتری اسیدی است. در ادامه قصد داریم شما را کمی بیشتر با انواع باتری آشنا کنیم.

باتری اسیدی (سلول مرطوب)

باتری اسیدی در اصل جزء پرکاربرد‌ ترین باتری‌ها و همچنین رایج‌ترین باتری‌ موجود در بازار است. این مدل باتری را با نام  SLI هم می‌شناسند. باتری‌های اسیدی در اصل از 6 سلول با محلول الکترولیت مایع اسید سولفوریک و همچنین آب تشکیل می‌شوند. این مدل باتری در حالتی که کاملا شارژ باشد توانایی تامین 6/12 ولت را دارد. پس باتری اسیدی می‌تواند انرژی کافی و مورد نیاز را برای راه‌ ا‌ندازی سیستم‌ها و تجهیزات مختلف خودرو فراهم کند.

از ویژگی‌های این مدل باتری هزینه به‌صرفه و اقتصادی بودن آنهاست. علاوه بر آن در هنگام استفاده از این باتری‌‌ها می‌توانید در صورت نیاز به آنها آب اضافه کنید، البته برای شارژ محلول الکترولیت این باتری‌ها باید به صورت دوره‌ای اقدام کنید. پس از شارژ برای جلوگیری از ریختن باید آن را به صورت عمودی قرار دهید. این باتری برای استفاده در هوای گرم بیشترین کاربرد را دارند.

باید حواستان باشد که این مدل باتری نباید کمتر از 50 درصد تخلیه انرژی داشته باشد، یعنی باید از 50 درصد کل ظرفیت این باتری استقاده کنید، در غیر این صورت شاهد افت راندمان باتری و همچنین کاهش چشمگیر طول عمر باتری خواهید بود.

باتری نقره کلسیم

باتری نقره کلسیم از فناوری پیشرفته‌تری نسبت به باتری اسیدی برخوردار است. درست است که این باتری هم مانند باتری مرطوب از محلول الکترولیت استفاده می‌کند اما تفاوت اصلی این دو در جنس صفحات آنها است و جنس صفحات باتری نقره کلسیم با باتری اسیدی فرق می‌کند. این مدل باتری معمولا به نگهداری نیاز ندارد و به صورت بسته‌بندی است.

از ویژگی‌های باتری نقره کلسیم باید به مقاومت بالای آن در برابر خوردگی اشاره کرد. همچنین این باتری‌ها در دمای زیاد از خود انعطاف‌پذیری نشان می‌دهند و به همین سبب در دمای گرم و مرطوب طول عمر بالایی خواهند داشت. باید توجه داشته باشید که باتری نقره کلسیم نیازمند ولتاژ بالایی است و در صورت آسیب به صفحات آن به سرعت خراب شده و از کار می‌افتد.

باتری ژل سلول

این مدل باتری در اصل از دسته باتری‌های مرطوب می‌باشد که دارای یک تفاوت اصلی با این مدل باتری‌ها است. این تفاوت، سرریز نشدن باتری است. این باتری‌ها با عنوان باتری خشک نیز شناخته می‌شوند. باتری ژل سلول نیز شبیه باتری‌های آب الکترولیتی است با این تفاوت که در آنها آنتیموان بجای کلسیم در صفحات سرب و سیلیس به محلول افزوده می‌شود که همین محلول الکترولیت را به ژل تبیدل می‌کند. در نتیجه عمر آنها زیاد شده و در مقابل ضربه و لرزش مقاوم می‌شود.

باتری حصیری شیشه‌ای

در واقع استفاده از این باتری‌ها در خودروهای مدرن رایج است و توانایی پشتیبانی از نیاز‌های انرژی الکتریکی بالا را دارند. این مدل باتری کارکردی شبیه به باتری سلول مرطوب دارد با این تفاوت که در آنها یک جدا کننده فایبرگلاس یا همان حصیر شیشه‌ای به کار گرفته می‌شود تا باعث جذب محلول الکترولیت شود و محلول را در جای خود نگه دارد.

باتری حصیری شیشه‌ای از عملکرد بهتری نسبت به باتری‌‌های مرطوب و ژل سوختی بهره‌مند است. از ویژگی‌های این باتری سریع‌تر شارژ شدن آنها است، یعنی تقریبا حدود 5 برابر سریع‌تر از دیگر باتری‌ها شارژ می‌شوند. همچنین دارای 3 برابر طول عمر بیشتری هم هستند و می‌‌توانند تقریبا 80 درصد باعث کاهش عمل تخلیه شوند. با توجه به ویژگی‌های گفته شده قیمت تمام شده باتری حصیری شیشه‌ای بیشتر از دیگر باتری‌ها است و مناسب خودروهایی با سیستم حرکت و توقف خودکار هستند.

باتری چرخه عمیق

باتری چرخه عمیق هم نوعی باتری سرب اسیدی است که هم به صورت مرطوب و هم بسته بندی در بازار وجود دارد. در ساختار این نوع باتری از صفحه ضخیم‌تر و قوی‌تری در سلول‌‌های آن استفاده می‌شود. در اصل استفاده از این نوع باتری برای انرژی پایدار با کم کردن جریان در دوره‌های طولانی مدت کاربرد دارد. باتری چرخه عمیق در وسایل نقلیه‌ تفریحی و یا وسایل نقلیه دریایی بیشترین استفاده را دارد. از این رو باتری چرخه عمیق به باتری دریایی هم معروف است.

باتری لیتیوم یون

این مدل باتری به‌طور معمول در خودروهای برقی استفاده می‌شود. می‌تواند انرژی زیادی ذخیره کند و مدت زمان شارژ سریعی هم دارد. از لحاظ وزن نسبت به باتری‌های دیگر سبک‌تر است که این مورد از مزیت‌های این باتری برای استفاده در خودروهای برقی است. وقتی که وزن باتری کمتر باشد به مراتب خودرو می‌تواند مسافت بیشتری را با یک بار شارژ باتری طی کند.

باتری لیتیوم یون هزینه بیشتری نسبت به باتری‌های سرب اسیدی دارد اما در مقابل از طول عمر بیشتری هم برخودار است. سازندگان این باتری عمر آنها را بین 5 تا 8 سال تضمین می‌کنند اما با استفاده درست و رعایت نکات محافظتی این باتری، می‌توان 10سال به بالا هم به استفاده از آنها پرداخت. از دیگر مزایای مهمی که قابل توجه دوستداران محیط زیست هم قرار گرفته، قابل بازیافت بودن قطعات باتری لیتیوم است.

عمر مفید باتری ماشین

باتری ماشین یکی از قطعات حیاتی برای شروع کار آن است که عملکرد کلی ماشین در این قطعه خلاصه می‌شود. تمام قطعات به‌کار برده در خودرو نیازمند رسیدگی و سرویس دوره‌ای هستند که با توجه بر قطعه و توصیه سازنده باید به بررسی آن بپردازید. باتری خودرو هم  یکی از این قطعات است که نیازمند رسیدگی و سرویس دوره‌‌‌ای است تا بتواند کارکرد بهتر و طول عمر بالاتری داشته باشد. سازندگان این قطعه توصیه کرده‌اند که هر شش ماه یک بار تست سلامت باتری را انجام دهید تا از نبود هرگونه مشکل و یا خرابی در آن اطمینان داشته باشید. در ادامه شما را با طول عمر مفید باتری آشنا می‌کنیم.

 حتما برای شما هم پیش آمده که در هنگام خرید باتری از فروشنده درباره طول عمر آن زیاد بشنوید اما حقیقت این است که طول عمر باتری به عوامل مختلفی بستگی دارد و همه باتری‌ها طول عمر یکسانی ندارند. از جمله عوامل تاثیر گذار در عمر باتری جنس بدنه، برند و ساختار آن است. حتما در تهیه باتری توجه داشته باشید که آن را از برند معتبری خریداری کنید تا شاهد کارکرد طولانی مدت و بدون مشکل آن باشید.

موردی که وجود دارد این است که حتی اگر مرغوب‌ترین و گران‌ترین نوع باتری را هم انتخاب کنید بازهم پس از گذشت طول عمر استاندارد آن، باید برای تعویض باتری اقدام کنید. طول عمر استانداردی که سازندگان باتری در استفاده از آنها توصیه کرده‌اند چیزی بین 2 تا 3 سال است. البته ناگفته نماند که بعضی باتری‌ها با ضمانت طول عمر 5 ساله ‌هم در بازار وجود دارند.

برخی سازندگان باتری این مقدار را با توجه به مسافت تعیین کرده‌اند. یعنی توصیه می‌کنند که باتری خودرو را پس از گذشت 40000 کیلومتر تعویض کنید. برای افزایش طول عمر باتری اگر به نکات مراقبتی آن توجه کنید می‌توان مدت زمان بیشتری به استفاده از آن پرداخت.

عمر باتری ماشین بدون استفاده

حتما موقعیت‌هایی برای شما هم پیش آمده که مجبور شده‌اید ماشین‌تان را برای مدت طولانی پارک کرده و از آن استفاده نکنید. احتمالا همه دیگر می‌دانید که باتری خودرو نیاز دارد به طور مداوم و پیاپی شارژ شود و در صورتی که به‌طور طولانی مدت از آن استفاده نکنید به مرور خرابی باتری را به دنبال دارد.

 وقتی که جاده را طی می‌کنید و در حال رانندگی هستید باتری در حالت شارژ از طریق دینام است. در صورتی که از خودرو برای مدت طولانی استفاده نکنید باتری شارژ خود را کاملا از دست می‌دهد. حالتی در باتری ماشین وجود دارد که آن را به اصطلاح مرگ خاموش باتری می‌نامند. یعنی اگر خودرو زمان زیادی خاموش باشد با گذشت زمان شاهد مرگ باتری خواهیم بود.

این قطعه در حالت خاموشی خودرو تا 5 ماه ممکن است دوام بیاورد اما پس از آن دیگر قادر به استارت زدن و شروع کار نخواهد بود. مدت زمان گفته شده برای وقتی است که باتری ماشین به صورت کاملا شارژ شده پارک شود. در غیر این صورت بین 2 تا 3 ماه دوام خواهد آورد. پس از گذشت این زمان باید برای شارژ مجدد باتری اقدام کنید.

دلایل تاثیر گذار در کاهش عمر باتری ماشین

همانطور که راهکارهایی برا افزایش طول عمر باتری وجود دارد، کارهایی نیز هست که با انجام آنها باعث کاهش طول عمر استاندارد باتری خواهید شد. انجام این کارها نه تنها کاهش طول عمر و کارکرد باتری را به دنبال دارد بلکه موجب اتلاف وقت و هزنه زیادی نیز از شما می‌شود. برای آشنایی با این دلایل ادامه مطالب را دنبال کنید.

اشتباهات راننده

حتما برای شما هم پیش آمده که خسته از محل کار برگردید و توجهی به خاموش کردن سیستم‌های الکتریکی خودرو نکنید. اکثر افراد هنگام خاموشی خودرو بدون توجه به سیستم‌های الکتریکی آن را خاموش کرده و تا فاصله استفاده بعدی از خودرو به آنها توجهی نمی‌کنند. در واقع این یک علمکرد بسیار غلط است که رانندگان به آن کم توجهی می‌کنند و چیزی جز خرابی و کاهش طول عمر باتری به دنبال ندارد. باید قبل از پیاده شدن از خودرو حواستان به خاموش کردن چراغ‌های ماشین، سیستم تهویه، سیستم صوتی و… باشد و جدا از خودرو خاموشی این تجهیزات را فراموش نکنید. خاموش نکردن و رها کردن این قطعات به حال خود در طولانی مدت باعث می‌شود به اصطلاح باتری خالی شود و یا تاثیر زیادی در کاهش طول عمر آن می‌گذارد.

آب و هوای خیلی گرم یا خیلی سرد

طول عمر و عملکرد باتری در هوای بیش از حد گرم یا سرد دچار تغییر می‌شود. در حقیقت شرایط آب و هوایی تاثیر بسزایی در عملکرد و طول عمر باتری می‌گذارد. برای مثال باتری‌ها در مناطق گرمسیر طول عمر کمتری را تجربه می‌کنند. دلیل وجود این حالت این است که موتور خودرو به خودی خود باعث گرمای زیادی می‌شود و اگر شما به رانندگی در هوای گرم بپردازید، درجه حرارت شدیدی تولید می‌شود که باعث تبخیر مایعات موجود در باتری خواهد شد و همچنین ساختار داخلی آن را هم دچار مشکل می‌کند.

در هوای خیلی سرد هم همین مشکل پیش می‌آید و ضعیف شدن باتری را حس خواهیم کرد. اگر هوا بیش از حد سرد باشد باز هم باعث بروز مشکلاتی در باتری خودرو می‌شود. زیرا باتری‌ها در دمای صفر درجه دچار کاهش قدرت 35 درصدی می‌شوند. یعنی در چنین حالاتی باتری 35 درصد ضعیف‌تر از حالت نرمال است. پس برای جبران این ضعف و ارائه عملکرد مطلوب ناچار است سخت‌تر به کار خود ادامه دهد که این مورد کاهش عمر و ضعیف شدن کلی باتری را به دنبال دارد.

برق دزدی ماشین

یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار روی عمر باتری ماشین برق خودرو است. شاید با اصطلاح برق دزدی ماشین آشنا باشید. در واقع زمانی این اصطلاح را به کار می‌برند که برق خودرو در هنگام خاموش بودن موتور و همچنین خاموشی تمام دستگاه‌های الکتریکی مصرف شود. این حالت را برق دزدی می‌گویند. سیستم‌های الکترونیکی در بعضی از خودروها بدون دلیل خاصی برق دزدی می‌کنند. باید در سریع‌ترین زمان ممکن برای رفع این مشکل اقدام کنید تا با کاهش طول عمر باتری روبه رو نشوید.

اختلال سیستم شارژ باتری و خرابی دینام

اگر تخلیه زودهنگام باتری ماشین را مشاهده کردید یعنی سیستم شارژ آن دچار اختلال شده است. در بیشتر خودروها انرژی مورد نیاز برای سیستم صوتی، چراغ‌ و دیگر سیستم‌ها از طریق دینام تامین می‌شود. در صورتی که دینام دچار هرگونه خرابی و یا اختلالی شود مثلا تسمه‌های آن دیگر کشش سابق را نداشته باشند امکان دارد باعث تخلیه باتری خودرو شود. خرابی دیود دینام هم از موارد مهم در خرابی باتری است. دیود که یکی از قطعات مهم در دینام است اگر دچار خرابی شود می‌تواند حتی در حالت خاموشی موتور هم جریان شارژ را راه بیندازد و باتری را کاملا خالی کند. پس حواستان حسابی به این مورد باشد.

توقف‌های پیاپی و کوتاه

اگر خودرو را برای چند بار پیاپی خاموش و روشن کنید باعث کاهش طول عمر باتری خواهید شد. برای مثال فرض می‌کنیم شما برای خرید به سوپر مارکت می‌روید و ماشین را خاموش می‌کنید، چند قدم جلوتر برای خرید نان توقف می‌کنید و ماشین را باز هم خاموش می‌کنید و همینطور به این روند ادامه می‌دهید. اگر برای مدت طولانی به این شکل رانندگی کنید طول عمر و عملکرد باتری را مختل می‌کنید. زیرا باتری در حین روشن کردن ماشین انرژی زیادی تامین می‌کند، اگر پس از گذشت زمان کوتاهی باز خودرو را خاموش کنید، دینام زمان کافی برای شارژ دوباره باتری را ندارد و به دنبال آن باتری مجبور می‌شود سخت‌تر کار کند و ضعیف‌‌تر خواهد شد.

اتصالات خراب باتری

یکی از نکاتی که هنگام استفاده باتری حتما باید به آن توجه و رسیدگی کنید اتصالات و کابل‌های آن هستند. در صورت بروز هرگونه اختلال و خرابی در این کابل‌ها سیستم شارژ دیگر قادر نخواهد بود باتری را شارژ کند. پس به‌طور مرتب باید آنها را تمیز کرده و چک کنید که شل یا پوسیده نشده باشند. اگر کابل‌های باتری شل شده باشند نمی‌توانند جریان برق را به خوبی منتقل کنند و موجب می‌شوند که باتری با فشار زیاد موتور را روشن کند. نتیجه این روند ضعف و کاهش طول عمر باطری ماشین است.

پوسیدگی پایانه‌های باتری

از دلایل شایع و اصلی کاهش عمر باتری خودرو خوردگی و پوسیدگی پایانه‌های آن است. در کانکتورها اسید باتری نشت می‌دهد و بعد سفت خواهد شد و اجازه نمی‌دهد بین پایانه‌ها و قسمت‌های اتصال ارتباط موثری ایجاد شود. همین موجب خواهد شد که باتری نتواند برای شارژ مجدد از دینام استفاده کند. خوردگی و پوسیدگی‌های پایانه‌های باتری به خوبی قابل مشاهده هستند. همچنین باید سرباطری ماشین را همیشه چک کنید.

نتیجه گیری

باتری ماشین یک عضو حیاتی و مهم در این دستگاه است که عملکردی مانند اکسیژن برای انسان را در خودرو ایفا می‌کند. پس در نگهداری از این قطعه دقت کافی را داشته باشید تا خودروتان دچار مشکل و توقف نشود و وقت و هزنیه زیادی را از شما تلف نکند.

امیدواریم این مقاله برایتان مفید بوده باشد.