سیم افشان چیست و چه کاربردی دارد؟
برای استفاده از دستگاههای برقی مختلف باید از یک منبع جریان الکتریسیته استفاده کنیم. حال برای اینکه این جریان بتواند از راهی به درون دستگاهها انتقال پیدا کند، باید از سیم و کابلهای مخصوص برق استفاده کرد. در واقع هدف از طراحی سیمهای برق انتقال الکتریسیته از منبع تغذیه به دستگاههای مختلف است. سیم ها برحسب کاربردی که دارند به انواع مختلفی تقسیم شده و هرکدام از آنها دارای ویژگیهای خاص و منحصربه فردی است. یکی از انواع سیمهای برق که کاربرد زیادی دارد و استفاده آن تقریبا در همه جا به چشم میخورد سیم افشان است. اما سیم افشان چیست و چه تفاوتی با سایر سیم ها دارد؟ در این مقاله قصد داریم به بررسی صفر تا تا صد آن بپردازیم. پیشنهاد میکنیم تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
منظور از سیم افشان چیست؟
سیم افشان سیمی با پوشش عایق است که درون آن از چندین رشته فلزی هادی الکتریسیته نازک تشکیل میشود. این رشتههای فلزی با عایقی از جنس پی وی سی پوشش داده میشوند. هادی این سیم میتواند در دو مدل آلمینیومی یا مسی تولید شود که بهترین نمونه آن هادی مسی است. فلز مس رسانایی بسیار بهتری در مقایسه با آلمینیوم دارد و میتواند مقاومت بالایی در برابر گرمای برگرفته از جریان الکتریکی نشان دهد.
دیگر مزیتی که در هادی مسی وجود دارد ضدزنگ بودن آنست. در واقع فلز مس در مجاورت هوا اکسید نشده و بدون هیچگونه تغییری به خوبی به کار خود ادامه میدهد. همانطور که گفتیم عایق این رشتههای فلزی از جنس پی وی سی است که به دلیل عایق بودن در برابر جریان الکتریسیته مقاومت خوبی از خود نشان میدهد.
شما میتوانید سیمهای افشان را در اندازههای مختلفی از بازار تهیه کنید. اما باید بدانید اندازههای این کابل برحسب سطح مقطع نامی آنها مشخص میشود. ممکن نامهای دیگر این کابل مثل سیم فلکسیبل، سیم نرم و یا سیم منعطف به گوشتان خورده باشد. دلیل این نوع نامگذاریها انعطافپذیری بالا این نوع سیم است.
معرفی انواع سیمهای افشان
حالا که متوجه شدید سیم افشان چیست بهتر است با انواع آن اشنا شوید. به طور کلی سیمهای افشان را از نظر فاکتورهای متفاوتی میتوان تقسیمبندی کرد. برای مثال یکی از دستهبندیهای این کابل به نوع هادی قرار گرفته در آن مربوط میشود. به طور کلی سیمهای افشان برحسب نوع هادی به دستههای زیر تقسیم میشوند:
- سیم افشان مسی
- سیم افشان آلومینیومی
- سیم افشان آلومینیومی مس اندود
اگر محل استفاده از کابل افشان از حساسیت بالایی برخوردار باشد، معمولا از سیمهایی با هادی مسی در آن محل استفاده میکنند. ناگفته نماند که سیمهای دارای هادی مسی قیمت بالاتری دارند.
در مواردی که نیاز به ایمنی و دوام بالاتری در سیستم برقکشی باشد از سیمهای افشان با هادی مسی استفاده میکنند. البته سیمهای شامل رشتههای مسی از قیمت بالاتری نیز برخوردار هستند.
دیگر فاکتور دسته بندی سیمهای افشان از نظر ولتاژ است که در ادامه شما را با این موارد آشنا میکنیم. برای خرید انواع سیم افشان می توانید به فروشگاه بازاری سر بزنید.
سیم افشان با ولتاژ 300 و 500 ولت
از این نوع سیم افشان معمولا در برقکشیهای توکار ساختمان مثل درون لوله خرطومی زیر گچ استفاده میشود. ولتاژ استاندارد در تست این نوع سیم 2000 ولت است. برای ساخت این نوع سیمها از استاندارد بینالمللی IEC 06 60227 و یا استاندارد ملی ISIRI 60702 استفاده میکنند. شما میتوانید سیم افشان با ولتاژ 300 و 500 ولت را در سایزهای 1 ، 0.75 ، 0.5 میلیمتر برحسب نیاز خود تهیه کنید.
سیم افشان با ولتاژ 450 و 700 ولت
از این نوع سیم افشان معمولا در سیستم های روشنایی، داخل وسایل الکتریکی و محیطهای خشک یا با رطوبت کم استفاده میشود. ولتاژ تست این نوع کابل افشان 2500 ولت است. به طور کلی هرکدام از سیم های افشان که اندازه آنها بیشتر از یک میلیمتر باشد، در این گروه قرار میگیرند.
جدا از این موارد، این سیمها برحسب سطح مقطع نیز طبقهبندی میشوند. در بین این طبقهبندی سیم افشان 1.5 و سیم افشان 2.5 مهمترین و پرکاربردترین آنهاست. لازم است بدانید این اندازهها قیمت نهایی سیم های افشان را تغییر میدهند.
تفاوت سیم افشان و مفتولی
دو مورد از پرطرفدارترین سیمهای موجود در بازار دو سیم افشان و مفتولی هستند که از فلزاتی مثل مس یا آلمینیوم ساخته میشوند. این دو سیم هر دو رسانای الکتریکی هستند، اما در بین آنها تفاوتهایی وجود دارد که آنها را از هم متمایز کرده است. این تفاوتها باعث شدهاند سیم افشان و مفتولی هرکدام برای کاربردهای مخصوصی استفاده شوند. تفاوتهای اصلی این دو سیم عبارتاند از:
- انعطاف پذیری: همانطور که قبلتر هم اشاره کردیم سیم افشان از چندین رشته سیم نازک که به دور هم پیچیده شدهاند تشکیل میشود. به دنبال این وضوع این سیم انعطافپذیری بالایی دارد و به راحتی خم میشود. اما در مقابل سیم مفتولی از یک رشته سیم جامد تشکیل میشود که قابلیت انعطاف پذیری بالایی ندارد.
- میزان مقاومت اهمی: مقاومت اهمی به معنای مقاومت آن ماده در برابر جریان الکتریکی است. در رابطه با این موضوع سیم افشان مقاومت بهتری نسبت به سیم مفتولی از خود نشان میدهد. دلیل این امر اینست که سطح خارجی سیم افشان بیشتر از مفتولی است.
- قیمت نهایی: معمولا قیمت سیم مفتولی مناسبتر از سیم افشان است. دلیل این امر فرایند تولید سادهتر سیم مفتولی نسبت به افشان است.
- کاربرد: از سیم افشان معمولا در کاربردهایی استفاده میشود که به انعطاف پذیری بالایی نیاز دارند مانند سیم کشی ساختمان، سیم کشی خودرو، سیم کشی صنعتی و … . در مقابل سیم مفتولی برای استفاده در مواردی مناسب است که به مقاومت بیشتر یا قیمت پایینتر نیاز دارند مثل سیم کشی برق و یا سیم کشی ثابت.
تفاوت سیم افشان و مفتولی از نظر کاربرد
سیم افشان کاربرد بسیار گستردهای دارد و استفاده آن تقریبا در تمام نقاط به چشم میخورد. دلیل این امر هم طول عمر بالا و عملکرد مناسب این سیم است. در مقابل سیم مفتولی نیز ویژگیهای مثبت زیادی دارد و به دنبال این موضوع در کاربردهای مختلف به کار گرفته میشود. در ادامه شما را با چند مورد از کاربردهای رایج و مهم سیم افشان و مفتولی آشنا میکنیم:
- سیمهای افشان: سیمکشی ساختمان، سیمکشی خودرو، سیمکشی صنعتی، سیمکشی لوازم خانگی، سیمکشی ابزارآلات برقی
- سیمهای مفتولی: سیمکشی ثابت، سیمکشی برقی، سیمکشی ماشینآلات
سیم افشان بهتر است یا سیم مفتولی
با توجه به موارد بالا احتمالا این سوال در ذهنتان شکل گرفته که آیا سیم افشان بهتر است یا سیم مفتولی؟ در واقع پاسخ به این سوال به عوامل مختلفی بستگی دارد. برای مثال عملکرد بهتر هرکدام از این سیمها به کاربرد مورد نظر، هزینه، محل مورد استفاده و … برمیگردد.
به طور کلی سیم افشان برای کاربردهایی که به انعطافپذیری بالایی نیاز دارید مناسبتر است مثل سیمکشی ساختمان، سیمکشی خودرو و سیمکشیهای صنعتی. در مقابل اگر در کاربرد مورد نظر به مقاومت بالا یا قیمت نهایی کمتر نیاز دارید، بهتر است به سراغ استفاده از سیمهای مفتولی بروید.
مزایا و معایب سیم افشان و مفتولی
این دو سیم هرکدام دارای نقاط قوت و ضعفی هستند که باید درباره آنها اطلاعات کافی داشته تا بتوانید انتخاب مناسبی داشته باشید. در ادامه همراه ما باشید تا شما را نقاط ضعف و قوت هرکدام از این سیمها آشنا کنیم.
مزایای سیم افشان
- انعطافپذیری بسیار بالایی دارد.
- برای استفاده در کاربردهایی که به خم شدن و انعطاف پذیری بالا نیاز دارید گزینه بسیار مناسبی است.
- مقاومت مناسبی در برابر خوردگی از خود نشان میدهد.
معایب سیم افشان
- دارای مقاومت اهمی بالاتری نسبت به سیمهای مفتولی است.
- قیمت بالاتری در مقایسه با دیگر سیمهای معمولی دارد.
مزایای سیم مفتولی
- دارای مقاومت اهمی کمتری نسبت به سیمهای افشان است.
- قیمت پایینتری دارد.
- در برابر خوردگی مقاومت بیشتری از خود نشان میدهد.
معایب سیم مفتولی
- انعطافپذیری کمتری در مقایسه با سیمهای افشان دارد.
- برای استفاده در موقعیتهای کاری که به خم شدن و انعطاف بالا نیاز دارند گزینه مناسبی نیست.
بنابراین باید نتیجه گرفت اگر به انعطاف بالا نیاز دارید باید به سراغ تهیه سیمهای افشان بروید. این سیمها به دلیل انعطاف بالا برای کاربردهای مختلفی چون سیمکشی ساختمان و خودرو استفاده بسیاری دارند.
در مقابل اگر به مقاومت بالا نیاز دارید باید سیمهایی مفتولی را انتخاب کنید. بالاتر شما را به طور کامل با کاربردها و مکان استفاده از این نوع سیم به طور کامل آشنا کردیم.
چگونگی تشخیص سیمهای افشان استاندارد
از آنجا که حساسیت کار سیمهای برق بالاست، باید در انتخاب آن دقت کافی داشته باشید. متاسفانه امروز تعداد افراد سودجو در بازار بسیار زیاد شده که بدون در نظر گرفتن عواقب برای خریدار اقدام به فروش اجناس تقلبی میکنند. برای جلوگیری از تهیه چنین اجناسی راههایی وجود دارد که در ادامه شما را با آنها آشنا میکنیم. همراه ما باشید.
استفاده از علامت ISIR
اولین راهی که به کمک آن میتوانید سیم های تقلبی را از اصلی تشخیص دهید، استفاده از علامت ISIR است. بدین شکل که این علامت باید روی سیم افشان مورد نظر چاپ شده باشد. توجه داشته باشید که فاصله بین علامتها نباید بیشتر از 275 میلیمتر باشد. پس از مشاهده علامت چاپ شده از پاک نشدن آن در اثر فشار کم اطمینان پیدا کنید.
سیم های افشانی که دارای این علامت هستند، قیمت بالاتری دارند. به دنبال این موضوع افراد سودجو سعی میکنند آن را روی سیم های افشان تقلبی خود چاپ کنند. پس حتما برای خرید این محصولات به مراکز معتبری مراجعه کرده تا با چنین مواردی روبه رو نشوید.
استفاده از مولتی متر
یکی دیگر از روشهای مناسب تشخیص سیم افشان اصلی از تقلبی استفاده از مولتیمتر است. برای این کار باید حدود یک متر از سیم برق را جدا کرده و از طریق مولتیمتر مقاومت آن را اندازهگیری کنید. در صورتی که مقاومت سیم بیشتر از 13.3 اهم بر کیلومتر بیشتر مشاهده شد، یعنی سیم از کیفیت پایینی برخوردار است. ناگفته نماند اگر تعداد تارهای مسی سیم کمتر بود، مقاومت الکتریکی بیشتری خواهد داشت.
سوزاندن با فندک
اگر میخواهید مطمئن شوید سیم افشانی که تهیه کردهاید هادی با عیار مس بیش از 99 درصد دارد، کمی سر سیم را لخت کرده و با فندک آن را بسوزانید. اگر تارهای سیم آلمینیومی باشند، به سرعت ذوب میشوند. اما در صورت بالا بودن عیار مس هیچ تغییری در شکل سیم ایجاد نخواهد شد. بهتر است هنگام خرید این آزمایش ساده را انجام دهید تا خیالتان بابت کیفیت و عملکرد صحیح سیم افشان راحت باشد.
کاربرد سیم افشان
بالاتر شما را با برخی کاربردهای سیم افشان آشنا کردیم. اما باید بدانید جدا از سیمکشی داخلی ساختمانهای مسکونی، صنعتی و تجاری این سیمها استفادههای گسترده دیگری نیز دارند. همانطور که قبلتر اشاره کردیم هرکجا که به سیمهای منعطف نیاز باشد، از سیمهای افشان کمک میگیرند. کاربردهای سیمهای افشان بسیار گسترده هستند که در ادامه به معرفی برخی از آنها خواهیم پرداخت.
- استفاده در ماشینآلات، داکتهای زیرزمینی و تابلوهای فرمان
- استفاده در انواع لوازم خانگی
- سیم رابط بین دستگاه و پریزهای برق
- به کارگیری در برخی آلات موسیقی برقی
مشخصات سیمهای افشان
سیمهای افشان محصولات منحصربه فردی هستند که مشخصات خاصی برای شناسایی و انتخاب دارند. این مشخصات چندان پیچیده نیستند و با کمی دقت میتوان آنها را شناسایی کرد. به طور کلی این مشخصات عبارتاند از:
- تحمل دمایی بین 5 تا 70 درجه سانتیگراد
- به نسبت درصد مس تارهای هادی، دارای تحمل حرارتی بالاتری هستند.
- برخورداری از پوشش PVC از نوع C به عنوان عایق (مقاومت بالا در برابر عوامل خارجی)
- پیروی از استاندارد ISIRI 60702
- انعطافپذیری و مقاومت بالا نسبت به سیمهای مشابه
استاندارد بودن ضخامت روکش سیم افشان
مورد دیگری که باید به آن توجه کافی داشته باشید روکش استاندارد سیم است. در صورتی که ضخامت سیم افشان کمتر از مقدار استاندارد باشد، سیم دچار شکست عایقی میشود. اما این به معنای بیش از حد بودن ضخامت عایق نیست، زیرا این مسئله هم میتواند باعث کاهش سطح مقطع سیم شود.
برای اینکه از سطح مقطع سیم اطمینان پیدا کنید، میتوانید روکش آن را جدا کرده و سپس به وسیله یک میکرومتر، قطر یکی از رشتههای آن را به دست آورید. پس از این کار باید اندازه یک رشته را در تعداد رشتههای سیم ضرب کنید. پاسخ محاسبه به دست آمده سطح مقطع سیم را نشان میدهد.
جمعبندی
در این مطلب به سوال سیم افشان چیست پاسخ دادیم و انواع آن را بررسی کردیم. کاربردهای گسترده سیم افشان در صنایع مختلف و تقاضای بالا برای خرید آن باعث شده تا برخی افراد سودجو نمونههای تقلبی از این محصول را برای کسب سود بیشتر وارد بازار کنند. در نتیجه لازم است اطلاعات کافی درباره این سیمها داشته باشید تا هنگام خرید با مشکلی روبه رو نشوید. در این مقاله شما را با هرآنچه نیاز است درباره سیم افشان بدانید آشنا کردیم. امیدواریم با مطالعه این نوشته به پاسخ سوالات خود رسیده باشید.