تفاوت لوله مسی و لوله برنجی چیست؟ کدام بهتره؟
فرقی نمیکند که به محله پامنار بروید یا در خیابان سهیل قدم بزنید و به دنبال خرید تجهیزات و اتصالات مس و برنج باشید. در هر صورت با فروشگاههایی روبرو هستید که هر کدام میخواهند اجناسشان را بفروشند و برایشان تفاوتی ندارد شما به دنبال چه محصولی هستید. اما همین که سر صحبت را با هر یک از فروشندهها باز کنید و از آنها در مورد تفاوت لوله مسی و لوله برنجی سوال بپرسید، حتما اطلاعات مفیدی را در اختیارتان قرار میدهند.
مس، برنج، برنز و به تازگی کوپرنیکل هم که به جمع آنها اضافه شده است، همگی برای تهیه بسیاری از تجهیزات صنعتی و خانگی استفاده میشوند. لوله و اتصالات یکی از این تجهیزات است که چون کاربرد زیادی دارند، ما هم تصمیم گرفتیم در مورد تفاوت مس و برنج و برنز و کاپرنیکل صحبت کنیم.
تفاوت بین مس، برنج و برنز و کاپرنیکل
هر کدام از این آلیاژها و فلزات ویژگیها، مزایا و معایب خاص خودشان را دارند و نمیتوان به طور قطعی گفت کدام یک بهتر است. در واقع هر کدام در جای خودشان کاربردی هستند که در ادامه به همین موضوع پرداختهایم.
تفاوت مس و برنج چیست؟ کدام بهتره؟
اول از همه باید بگوییم برنج یک آلیاژ و مس یک فلز است. آلیاژ از ترکیب چند فلز تهیه میشود اما فلز خودش به تنهایی از ترکیب تنها یک فلز بدست آمده است.
ویژگیها، مزایا، معایب و کاربردهای مس
ویژگیها و مزایای مس کاملا مشخص است که بیشتر مردم با آن آشنایی کافی هم دارند. این فلز با عنصر خالص و با نماد Cu شناخته شده است و هیچ افزودنی در آن وجود ندارد و خودس به صورت سنگهای معدنی از جمله کالکوپیریت و مالاکیت در طبیعت یافت میشود. در مرحله بعد این سنگها در کارخانه طی فرآیندهای ذوب، تصفیه و الکترولیز میشوند تا مس خالص به دست آید. مهمترین ویژگیهای این فلز عبارتند از:
- رسانایی خیلی قوی دارد و میتواند نیروی الکتریسیته و حرارت را به راحتی از خودش عبور دهد.
- این فلز نرم و انعطافپذیر است و به راحتی ضربات چکش روی آن تاثیر میگذارد. کافی است به بازار مسگرها بروید تا ببینید چطور با چکش زدن ظروف آشپزخانه را تهیه میکنند.
- نقطه ذوب این فلز 1085 درجه سانتیگراد مشخص شده است.
- از آنجا که مس در برابر خوردگی مقاومت بسیار بالایی دارد، از آن برای ساخت تجهیزاتی که با رطوبت و آب سر و کار دارند، استفاده میشوند. نمونه آن لوله مسی کولر گازی است که حتما در خانه خود نمونه آن را دارید.
- این فلز به رنگ نارنجی و قرمز است.
مهمترین مزایای فلز مس نیز عبارت است از:
- یک انتخاب عالی برای سیم کشی و ساخت قطعات الکتریکی است.
- این فلز خاضیت ضد باکتری دارد و به همین دلیل از آن برای مراکز پزشکی و بهداشتی استفاده میشود.
- با همه این توصیفات، اما مس بدون عیب و ایراد نیست و معایب آن عبارتند از:
- نسبتاً نرم است و همین موضوع باعث میشود برای ساخت بسیاری از قطعات مکانیکی مناسب نباشد.
- یک تفاوت مس و برنج در قیمت آنهاست که مس قیمت بالاتری دارد.
- این فلز در معرض هوا اکسید شده و به رنگ سبز (پتینا) در میآید.
- مهمترین کاربردی آن برای ساخت کابل برق، سیم افشان برد الکترونیکی، لولههای مسی، رادیاتور و ظروف سنتی است.
ویژگیها و کاربردهای برنج
برنج یکی از فرزندان مس است که از ترکیب این فلز با روی به دست میآید. به طوری که بین 95 تا 60 درصد آن را مس و 5 تا 40 درصد آن را روی تشکیل میدهد. هر چقدر مقدار روی بیشتر باشد، رنگ برنج به نقرهای گرایش پیدا میکند. بسیاری از اتصالاتی که در خانه دارید، از جنس برنج هستند.
مهمترین ویژگیهای این فلز عبارتند از:
- مقاومت این فلز از مسر بیشتر است.
- رنگ آن به زرد طلایی میزند.
- نقطه ذوب کمتری نسبت به مس دارد و حدود 900 تا 940 درجه سانتیگراد است.
- در مقایسه با فلز مس قابلیت ماشینکاری بهتری دارد.
- قیمت این فلز در مقایسه با مس کمتر است و ظاهر زیباتری هم دارد.
البته این آلیاژ معایبی هم دارد که عبارتند از:
- رسانایی آن نسبت به مس کمتر است و به همین دلیل کمتر در ساخت کابل و سیم استفاده میشود.
- اگر میزان روی آن زیاد شود، در محیطهای مرطوب و خورنده مقاومت زیادی ندارد.
- با این حال از آن در ساخت قطعات زیر استفاده میشود:
- برای ساخت شیرآلات، قطعات تزئینی و دستگیرهها
- سازهای بادی (ترومپت و ساکسفون)
- پیچ و مهرهها، قطعات مکانیکی و اتصالات صنعتی
مس بهتره یا برنج؟
اطلاعاتی که در جدول آمده، مقایسه کاملی بین این دو فلز انجام داده است:
- معیارهای مقایسه مس برنج
- رسانایی الکتریکی بسیار عالی کم
- سختی و استحکام خوب خیلی خوب
- مقاومت سایشی خوب عالی
- ظاهر نارنجی–قرمز طلایی
- قیمت بالا متوسط/پایینتر
- ماشینکاری متوسط عالی
- کاربرد اصلی برق و الکترونیک قطعات مکانیکی و تزئینی
تفاوت مس و برنز چیست؟
از آلیاژ برنز در ساخت تجهیزات صنعتی کمتر استفاده میشود و بیشتر در ساخت مجسمه و لوازم تزئینی کاربرد دارد. برای مثال به تازگی بسیاری از شیرآلات لوکس را با استفاده از این فلز میسازند که ظاهر بسیار لوکس و زیبایی دارد. در اینجا لازم دیدیم بین این دو فلز یک مقایسه کامل انجام دهیم تا دیگر در شناخت آنها دچار اشتباه نشوید.
در بالاتر در مورد کاربردها، ویژگیها و مزایای فلز مس صحبت کردیم و حالا نوبت به برنز میرسد. این فلز از ترکیب مس، قلع و گاهی نیکل، آلومینیوم و یا فسفر تهیه میشود. این فلز مقاومت بیشتری نسبت به مس دارد و در برابر سایش و خوردگی هم مقاوم است.
رنگ برنز بیشتر به قهوه ای، قرمز یا قهوه ای و طلایی گرایش دارد و از آن در موارد زیر استفاده میشود:
- مجسمهسازی
- بوشها، یاتاقانها و چرخدندهها
- قطعات صنعتی مقاوم
- ابزار قدیمی و سلاحهای تاریخی
تفاوت مس و کوپرنیکل چیست؟ کدام بهتره؟
کاپر نیکل که بعضی به آن کوپرنیکل هم میگویند یکی دیگر از آلیاژهایی است که گاهی آن را با مس اشتباه میگیرند. اما واقعیت این است که دو فلز با همدیگر متفاوت هستند و هر کدام کاربرد و ویژگیهای خودشان را دارند.
اولین فرق مس با برنز در ترکیبات آنهاست. در حالی که مس یک فلز خالص بدون ترکیبات است، اما کوپر نیکل از ترکیب مس و نیکل تهیه میشود. به طوری که بین 10 تا 30 درصد آن را نیکل تشکیل میدهد.
کوپر نیکل در برابر آب دریا مقاومت بسیار زیادی دارد و به همین دلیل آن در ساخت تجهیزات کشتی رانی و قایقها استفاده میشود. همچنین مقاومت سایشی این آلیاژ بسیار بالاتر از مس است. رنگ آن به خاکستری میزند اما همانطور که میدانید رنگ مس به زردی و قرمزی تمایل بیشتری دارد.
توانایی رسانای الکتریکی کوپر نیکل در مقایسه با مس کمتر است و به همین دلیل از آن برای ساخت سیم و کابل برق استفاده نمی شود. با این حال نقطه ذوب آن نسبت به مس بیشتر است.
از کوپر نیکل برای موارد زیر استفاده میشود:
- ساخت پروانه کشتیها و تجهیزات دریایی
- تهیه سکه و مدال
- مبدلهای حرارتی در صنایع دریایی و شیمیایی
- لولههای سیستم آبشیرینکن
شاید بپرسید مس بهتر است یا کاپر نیکل که در جواب باید گفت به نوع مصرف بستگی دارد. برای مثال اگر قرار بر ساخت قطعات الکترونیکی از جمله کابل و سیم افشان باشد، مشخص است که مس گزینه بهتری است. اما اگر بخواهید قطعاتی مثل کویلها و لولههای صنعتی بسازید که در آب دریا مقاومت داشته باشد، کوپرنیکل را پیشنهاد میدهیم.
تفاوت بین اتصالات مسی و برنجی
در بازار هم اتصالات برنجی وجود دارد و هم از نوع مسی که شاید انتخاب بین دو محصول را برایتان دشوار کند. اما اگر فرق هر دو را بدانید، شاید کمتر دچار اشتباه شوید:
ویژگیها و مزایای اتصالات مسی
این نوع اتصالات اگر از برند خوب و شناخته شده باشند، به طور کامل از جنس مس تهیه میشوند و هیچ ناخالصی در آنها وجود ندارد. مهمترین ویژگیهای اتصالات مسی عبارتند از:
- داشتن مقاومت حرارتی بالا
- رسانایی حرارتی عالی
- سازگاری خوب با لولههای مسی
- مقاومت خوب در برابر خوردگی
- انعطافپذیری بالاتر از برنج و مناسب برای لحیمکاری
اتصالات لوله مسی برای فشار و دماهای بالا مناسب هستند و به همین دلیل برای لولهکشی آب گرم و سرد کاربرد دارد. همچنین از آنها برای سیستم گرمایش و سرمایش (چیلر، کولر گازی و رادیاتور) استفاده میشود. در برخی مواقع برای خطوط گاز مبرد از این اتصالات استفاده میشود.
اگر این اتصالات را درست متصل کنید، هیچ نشتی ندارند و طول عمر آنها بسیار بالاست.
البته یکی از ایردات بالا بودن قیمت اتصالات مسی است. از طرف دیگر متصل کردن و لحیمکاری آنها به مهارت زیادی نیاز دارد. همچنین گفته میشود در مقایسه با اتصالات برنجی رزوه ای، انعطافپذیری کمتری دارند.
همه چیز درباره اتصالات برنجی
- همانطور که گفتیم برنج از ترکیب مس و روی تهیه میشود و به همین دلیل در برابر ضربه مقاومت بیشتری دارد. اتصالات برنجی در برابر خوردگی مقاومت خیلی بالایی دارد و به راحتی رزو و ماشین کاری میشود.
اتصالات برنجی بیشتر به صورت رزوهای یا فشاری طراحی می شوند و به لحیم کاری نیاز ندارند. این اتصالات برای بسیاری از شیرآلات، اتصالات رزوهای، اتصالات پمپ و بویلر کاربرد دارند. مهمترین مزایای آنها عبارتند از: - نصب آسان
- قابلیت باز و بسته شدن چندباره
- دارای مقاومت بالا در برابر ضربه
- قیمت کمتر نسبت به اتصالات مسی
اما نباید فکر کنید اتصالات برنجی برای هر جایی قابل استفاده هستند. این محصولات برای دماهای خیلی بالا مناسب توصیه نمی شوند و اگر در تماس طولانی مدت با آب قرار بگیرند، عمر آنها کم میشود.
در مورد اینکه کدام بهتر است باید بگوییم اتصالات مسی بهترند و اگر قرار است از اتصالات برای سیستمهای حرارتی یا برودتی استفاده کنید، نوع مسی را پیشنهاد میدهیم.
اما اگر توانایی لحیم کاری ندارید، چون اتصالات برنجی به صورت رزوه ای طراحی میشوند، نصب آنها راحتتر است.
تفاوت لوله مسی و برنجی چیست؟
لوله هم درست مثل اتصالات از جنس مس و برنج تهیه میشود که با همدیگر چند تفاوت دارند. مهمترین فرق بین لوله مسی و برنجی عبارتند از:
- اول از همه لوله مسی از مس تهیه میشود و چون این فلز رسانایی حرارتی بالایی دارد، برای سیستمهای گرمایشی (مثل رادیاتور، پکیج و آبگرمکن) و یا سرمایشی (کولرگازی) مناسبتر است.
- یک تفاوت لوله برنجی و لوله مسی به میزان مقاومت آنها مربوط میشود. لوله مسی در برابر خوردگی مقاومت بیشتری دارد و میتواند دما و فشار بالا را تحمل کند. اما میزان مقاومت آنها به اندازه لولههای برنجی نیست. همچنین قیمت لوله مسی از لوله برنجی بیشتر است.
در آخر
مس یک فلز است که از سنگهای طبیعی تهیه میشود و هیچ ناخالصی در آن وجود ندارد. این فلز رسانای حرارتی بسیار بالایی دارد و از آن برای سیستمهای سرمایشی، گرمایشی و کابل و سیم استفاده میشود. در مقابل برنج، کوپرنیکل و برنزی آلیاژ هستند که از ترکیب مس با سایر فلزات به دست میآیند. میزان مقاومت مس در مقایسه با این فلزات کمتر است اما یک رسانای قوی برای جریان الکتریسیته، گرما و سرماست. از طرف دیگر مس انعطافپذیری بیشتری دارد و برای بسیاری از تجهیزات صنعتی استفاده میشود.




مقاله عالی ممنون