دلیل سوختن شمع موتور سیکلت
م. کوهشاری
بهمن 9, 1403
2043
شمع یکی از قطعات مهم و حیاتی در موتور سیکلت است که با ایجاد احتراق در موتور، جرقه مورد نیاز برای شعله‌ور شدن سوخت را به وجود می‌آورد. حال اگر این قطعه با هر مشکلی روبه رو شود، تاثیر منفی برروی موتور داشته و باعث اختلال در عملکرد آن می‌شود. به دنبال این موضوع می‌توان گفت کل عملکرد موتور سیکلت، حول محور این قطعه می‌گردد. شاید برایتان پیش آمده باشد که پس از مدتی استفاده از شمع، عملکرد آن کاهش پیدا کرده و یا حتی با سوختن این قطعه مواجه شوید. اما آیا درباره دلایل سوختن شمع موتور سیکلت اطلاعات کافی دارید؟ اگر به دنبال پاسخ این سوال می‌گردید، ادامه مقاله بازاری را از دست ندهید.
انواع شمع موتور سیکلت
قبل از هرچیزی ابتدا می‌خواهیم شما را با انواع شمع موتور سیکلت آشنا کرده و سپس به سراغ بررسی دلایل سوختن و خرابی این قطعه برویم. امروزه تنوع زیادی در شمع‌های مناسب برای موتور سیکلت به چشم می‌خورد و هرکدام از این شمع‌ها دارای ویژگی‌های منحصربه فردی هستند. در ادامه شما را با انواع شمع مناسب برای موتور سیکلت آشنا می‌کنیم:
شمع تک پلاتین و دوپلاتین
شمع تک پلاتین یکی از قدیمی‌ترین شمع‌های مورد استفاده برای موتور سیکلت است که جز اولین شمع‌ها قرار می‌گیرد. این محصول درست مثل شمع خودرو دارای یک پلاتین است و از آن برای ایجاد جرقه استفاده می‌کند. پس از شمع تک پلاتین شمع‌های دوپلاتین روی کار آمدند که به دلیل وجود دو پلاتین کیفیت جرقه‌زنی بالاتری داشتند. شمع‌های دو پلاتین مصرف سوخت را نسبت به دیگر شمع‌ها کاهش داده و مانع از خام‌سوزی در موتور شدند.
شمع سوزنی
شمع‌های سوزنی نوعی دیگر از شمع‌های مناسب برای موتور سیکلت هستند که به دلیل سوزنی شکل بودن قطب مثبت، با این نام مشهور شدند. این نوع شمع‌ها یک جرقه خطی در سیلندر ایجاد می‌کنند که موجب احتراق بهتر و سریع‌تر خواهد شد. همچنین با استفاده از شمع‌های سوزنی شاهد کاهش مصرف سوخت در موتور نیز خواهید بود. نکته قابل توجه اینست که شمع‌های سوزنی خود نیز به دو دسته تقسیم می‌شوند که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.
شمع ایریدیوم
این محصول که یکی از انواع شمع‌های سوزنی است از فلز ایریدیوم ساخته می‌شود. مقاومت گرمایی این شمع حدود 4000 درجه سانتی‌گراد است و به دنبال این موضوع در دماهای بالا به خوبی و بدون بروز مشکلی به کار خود ادامه می‌دهد. در قطب منفی شمع ایریدیوم یک فرورفتگی وجود دارد که باعث شده دقت جرقه‌زنی شمع چندین برابر شود. طول عمر این نوع شمع در حالت عادی حدود 150 هزار کیلومتر است.
شمع پلاتینیوم
دیگر شمع سوزنی موجود در بازار شمع پلاتینیوم است که از فلز پلاتینیوم تشکیل می‌شود. مقاومت حرارتی این نوع شمع حدود 2500 درجه سانتی‌گراد است و از این رو به راحتی حرارت موتور در دورهای بالاتر از 4000 را تحمل کرده و بدون افت ولتاژ به کار خود ادامه می‌دهد. این نوع شمع در حالت عادی حدود 100 هزار کیلومتر عمر مفید دارد.
دلیل سوختن شمع موتور سیکلت چیست؟
لازم است بدانید عملکرد درست شمع موتور سیکلت تا حد زیادی به نحوه رانندگی و نگهداری شما از موتور بستگی دارد. در نتیجه بی‌توجهی به یک‌سری نکات و عدم نگهداری درست شمع‌ها می‌تواند باعث سوختن و از کار افتادن آنها شود. در ادامه شما را با عوامل موثر در سوختن شمع موتور آشنا می‌کنیم.
احتراق ناقص در موتور
هنگامی که سوئیچ موتور را می‌چرخانید، بنزین به سمت محفظه احتراق هدایت می‌شود. حال اگر در زمان نامناسب استارت بزنید، با ناقص سوختن بنزین روبه رو خواهید شد. در این حالت علاوه بر افزایش مصرف سوخت، عمر شمع نیز کاهش پیدا می‌کند. پس استارت در زمان مناسب را می‌توان راه‌حلی ساده برای محافظت از شمع و جلوگیری از خرابی آن دانست.
پس اگر در زمان مناسب استارت نزنید، بنزین کاملا نسوخته و خام‌سوزی اتفاق می‌افتد که باعث هدر رفتن بنزین خواهد شد. البته باید بدانید دیر استارت زدن موتور نیز می‌تواند باعث تجمع گازها در سیلندر شده و فشار زیادی به شمع وارد کند. پس در این حالت نیز عمر شمع کاهش پیدا کرده و زودتر از زمان معین خراب خواهد شد.
توان و قدرت کم موتور سیکلت
یکی دیگر از دلایلی که می‌تواند باعث خراب شدن شمع شود، توان و قدرت کم وسیله نقلیه است. به عبارت ساده‌تر وقتی که توان موتور سیکلت کمتر از حد استاندارد باشد، کاربراتور نمی‌تواند بنزین را با سرعت مناسب به سیلندر برساند. این موضوع در نهایت باعث می‌شود بین زمان جرقه‌زنی شمع نسبت به مقدار بنزین و اکسیژن ناهماهنگی ایجاد شود.
در این حالت احتراق ناقص صورت گرفته و موتور قدرت کمتری دریافت می‌کند. تمام این اتفاقات باعث می‌شوند فشار زیادی به شمع وارد شده و به دلیل حرارت بالا دچار خم‌شدگی شود. در این موقعیت بهترین راه تنظیم کاربراتور و تعویض شمع آسیب دیده با شمع جدید است.
خرابی سری شمع موتور سیکلت
معمولا سری شمع قسمتی است که سریع‌تر از دیگر اجزای آن دچار فرسودگی می‌شود. دلیل این موضوع اینست که سری شمع به صورت مستقیم با دیگر قطعات در موتور در تماس است که این موضوع باعث ایجاد اصطکاک زیادی در آن می‌شود. واضح است که بخشی از یک قطعه که اصطکاک بیشتری را تجربه می‌کند، سریع‌تر از دیگر اجزای آن خراب شود. بنابراین بهتر است در فواصل زمانی کوتاه، سری شمع را به خوبی بررسی کنید.
خرابی شمع موتور سیکلت
شمع موتور سیکلت در طول کارکرد خود ممکن است با مشکلات مختلفی روبه رو شود. این مشکلات تاثیر مستقیمی برروی طول عمر شمع داشته و می‌توانند دوام آن را به طور چشمگیری کاهش دهند. در این قسمت از مقاله قصد داریم به بررسی حالات و شرایط مختلف شمع موتور سیکلت بپردازیم و شما را با مشکلات احتمالی این قطعه آشنا کنیم. همراه ما باشید.
حالت نرمال شمع
وقتی که رنگ الکترود و عایق شمع خاکستری – زرد و متمایل به قهوه‌ای باشد، بدین معناست که شمع در حالت نرمال است. در این موقعیت رنج گرمایی شمع مناسب بوده و موتور عملکرد مناسبی از خود نشان خواهد داد. به عبارت ساده‌تر در این حالت موتور و دیگر بخش‌های آن به طور مطلوب فعالیت خود را ادامه می‌دهند. این بخش‌ها عبارت‌اند از:
- سلامت وضعیت مخلوط سوخت و هوا
- زمان‌بندی صحیح جرقه‌ها
- سلامت سیستم ساسات
- احتراق کامل و درست در سیلندر
- حالت دوده‌زدگی
اگر پس از بررسی شمع متوجه شدید که دهانه عایق و پوسته شمع از طریق رسوبات دوده به رنگ سیاه درآمده‌اند، یعنی حالت دوده‌زدگی در شمع رخ داده است. این مسئله در نهایت باعث احتراق ناقص در سیلندر و استارت نامناسب موتور خواهد شد. پس نباید ساده از کنار آن گذشت و راهی برای حل مشکل پیدا کرد.
تجمع رسوبات روغن
در صورتی که الکترودها، دهانه عایق و پوسته شمع موتور سیکلت با دوده روشن و تفاله‌های کربن آلوده شده بود، بدین معناست که تجمع رسوبات روغن رخ داده است. در این موقعیت نیز موتور سیکلت استارت‌های ناقصی را تجربه کرده و احتراق به خوبی انجام نمی‌شود. دلایل رایجی که باعث بروز این مشکل می‌شوند عبارت‌اند از:
- نفوذ روغن به محفظه احتراق
- بالا بودن سطح روغن موتور
- تجمع رسوبات سرب
اگر رسوبات سرب در شمع تجمع کرده باشند، قسمت‌هایی از سطح الکترودها و عایق با لعاب‌های قهوه‌ای یا زرد رنگ پوشیده می‌شوند. ممکن است در برخی موارد این رسوبات به رنگ سبز باشند. این مشکل نیز در نهایت باعث اتصال کوتاه و احتراق ناقص خواهد شد. دلایلی که موجب تجمع رسوبات سرب برروی شمع می‌شند عبارت‌اند از:
- تحت فشار زیاد بودن موتور
- کارکرد طولانی مدت موتور
- افزاینده‌های سرب موجود در سوخت مصرفی
برای رفع این مشکل بهتر است به سراغ استفاده از شمع جدید بروید تا فشار زیادی به موتور سیکلت شما وارد نشود.
تشکیل رسوبات خاکستر
مورد دیگری نیز که ممکن است برای شمع موتور سیکلت پیش بیاید اینست که سطح آن با رسوبات خاکستر پوشیده شود. این موضوع می‌تواند باعث ضربه و خودسوزی در موتور شود. اگر این مشکل ادامه‌دار باشد، باعث کاهش قدرت موتور شده و حتی می‌توان به پیستون‌ها و سوپاپ‌ها نیز آسیب برساند. معمولا دلیل عمده بروز این حالت ترکیبات آلیاژی خصوص در روغن موتور است.
برای رفع این مشکل در گام اول باید شمع موتور سیکلت را تعویض کرده و به بررسی موتور آن بپردازید. همچنین بهتر است نوع روغن موتور مصرفی خود را نیز تعویض کنید.
شکستن عایق مرکزی شمع
اگر عایق مرکزی شمع دچار شکستگی شود، باعث ایجاد برق دزدی میان الکترود مرکزی و بدنه شمع خواهد شد. این موضوع باعث می‌شود احتراق به صورت ناقص رخ دهد. همچنین در این حالت ممکن است جرقه شمع موتور سیکلت در نقطه‌ای که ترکیب سوخت و هوا وجود ندارد، رخ داده و یا کمانه بزند. از رایج‌ترین دلایل بروز این مشکل باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- دستکاری بد و فشار آوردن بر الکترود مرکزی شمع
- سقوط موتور سیکلت
- تجمع رسوبات میان دهانه عایق و الکترود مرکزی
تنها راه‌حل برای از بین بردن این مشکل، تعویض شمع آسیب‌دیده است.
ذوب شدن الکترودها
اگر الکترودهای شمع ذوب شوند، شکل ظاهری آن تغییر خواهد کرد و به راحتی می‌توان متوجه این موضوع شد. در این حالت موتور افت توان شدیدی را تجربه خواهد کرد. دلایلی که باعث بروز این مشکل می‌شوند عبارت‌اند از:
- خودسوزی
- آوانس بودن بیش از حد جرقه
- تجمع رسوبات در سیلندرها
- کاهش مقدار ترکیب سوخت و هوا
- ضعف دلکو و سوخت بی‌کیفیت
برای حل این مشکل ابتدا باید به بررسی موتور و سیستم تبدیل سوخت بپردازید و از شمعی جدید برای موتور سیکلت خود استفاده کنید.
خوردگی زیاد الکترود بدنه
خوردگی الکترود بدنه مشکلی است که تخریب شدید آن همراه است. در این حالت موتور به سختی استارت خورده و هنگام شتاب‌گیری با احتراق ناقص مواجه می‌شود. از جمله مشکلاتی که می‌توانند سبب بروز خوردگی الکترود بدنه شوند باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- وجود افزاینده‌های بیش از اندازه در روغن و سوخت
- شرایط نامناسب جریان سوخت در سیلندر
- تجمع رسوبات ناشی از احتراق
- عدم گرم شدن کافی موتور
برای حل این مشکل تنها باید شمع موتور سیکلت خود را تعویض کنید.
نشانه‌های خرابی شمع موتورسیکلت
در صورتی که شمع موتور سیکلت دچار خرابی شود، عملکرد کلی موتور را مختل می‌کند و باعث تجربه یک رانندگی دشوار خواهد شد. اما سوالی که پیش می‌آید اینست که چگونه باید فهمید شمع موتور سیکلت دچار مشکل شده است؟ تشخیص این مشکل چندان پیچیده نیست و تنها با توجه به موارد زیر می‌توانید خرابی شمع را به خوبی تشخیص دهید:
- مشاهده جرقه هنگام استارت زدن
- سخت استارت خوردن موتور سیکلت
- شتاب‌گیری ضعیف موتور
- از کار افتادن ناگهانی موتور
- آتش‌سوزی در محفظه احتراق
مشاهده علائم ظاهری روی شمع از قبیل شکستگی، سوختگی، زنگ‌زدگی و خوردگی
شمع خراب چه تاثیری بر عملکرد موتور سیکلت دارد؟
همانطور که قبل‌تر هم اشاره کردیم اگر شمع خراب باشد، عملکرد موتور سیکلت را با چالش روبه رو می‌کند و باعث بروز مشکلات مختلفی اعم از افت توان در آن می‌شود. به طور کلی اگر شمع خراب باشد مشکلات زیر را در موتور سیکلت به وجود می‌آورد:
- افزایش ناگهانی مصرف سوخت
- تولید بیش از حد آلاینده‌ها
- استهلاک زودهنگام قطعات موتور
- شتاب‌گیری نامناسب موتورسیکلت
- کاهش گاز در موتور پس از طی کردن مسافت کوتاه
- سخت روشن شدن و بد استارت خوردن موتور
- استشمام بوی گاز از اگزوز موتور سیکلت
- خروج گازهای مصرفی موتور به صورت خام از اگزوز
نکات کاربردی برای نگهداری از شمع موتور سیکلت
همانطور که در بخش‌های بالاتر اشاره کردیم، اگر شمع را در فواصل زمانی معین بررسی کرده و به خوبی از آن نگهداری کنید، عمر مفید آن افزایش پیدا کرده و عملکرد بهتری از خود نشان می‌دهد. نگهداری این قطعه کار چندان پیچیده‌ای نیست و تنها به رعایت چند نکته ساده نیاز دارد که در ادامه شما را با این نکات آشنا می‌کنیم.
- در بازه‌های زمانی کوتاه، شمع‌ها را بررسی کرده و در صورت نیاز تمیز کنید.
- اگر شمع شکسته یا کج شده، از کنار آن ساده نگذرید و در سریع‌ترین زمان آن را تعویض کنید.
- از شمع‌های باکیفیت و مرغوب استفاده نمایید.
- از استارت‌های بیهوده و بی‌موقع پرهیز کنید.
علت سیاه شدن شمع موتور سیکلت چیست؟
سیاه شدن شمع موتور سیکلت مشکلی است که اکثر افراد با آن روبه رو می‌شوند. دلایل بروز این حالت چندان پیچیده نیستند و در اکثر مواقع با تمیز کردن فیلتر هوا می‌توانید این مشکل را رفع کنید. به طور کلی دلایل سیاه شدن شمع موتور سیکلت عبارت‌اند از:
- کثیف بودن زیاد از حد فیلتر هوا
- غنی بودن مخلوط سوخت و هوا و غلظت زیاد بنزین
- طولانی بودن زمان سیستم ساسات
- استفاده از شمع‌های سرد و پایین بودن کدرنج حرارتی شمع
- رانندگی در مسافت‌های کوتاه و روشن و خاموش کردن مکرر موتور
در آخر
در این مقاله به بررسی انواع شمع مناسب برای موتور سیکلت پرداختیم و شما را با دلایل سوختن این قطعه آشنا کردیم. شمع موتور قطعه حساسی است که به نگهداری و استفاده اصولی نیاز دارد. پس از بررسی و سرویس این قطعه در زمان‌های معین غافل نشوید. همچنین تهیه این محصولات را حتما از فروشگاه‌های معتبر انجام دهید تا پس از مدت کوتاهی مجبور به تعویض شمع نشوید.
باتشکر از اینکه تا انتهای مقاله همراه ما بودید.
